X’inhu dak li wara lejl twil u mħarbat, imżejjen b’biki u inkwiet, jiġi b’ħolma ta’ vjaġġi li jaqtgħu n-nifs, perikolużi, f’tubi dojoq sakemm inqum maħsud u hemm insibu jżiegħel bija b’xewqa ta’ tjubija mdendla f’għoli ta’ siġra?
Il-ħoss etern ta’ ħsieb pur bħas-silġ idakkar madwari b’din l-ossessjoni li tinbet minn żerriegħa antika, mormija. Żerriegħa li tinbet bir-riskju ħlejju li tikber siġra; kenn mill-vojt ta’ madwari.
24 t’Ottubru 1995 – 24 t’Ottubru 2015
Niftakar lil Istivan ġej fil-klassi b’dak l-imbierek safety shoes u bil-famuż album doppju tagħhom; l-iSmashing Pumpkins. Jien li kont ninnamra mal-mużika tal-Ace of Base, kont xettiku, u li kieku mhux għall-ħbiberija ġenwina li kienet tirrenja fil-klassi, kont neħel hemm…
Ġabra, jew aħjar, innovazzjoni mużikali li misset lil ħafna. Il-ġenju ta’ Corgan, D’Arcy, Iha u Chamberlin, anki jekk illum m’għadux jidwi, ikkontribwixxa għal moviment ta’ żgħażagħ li fasslu ħsibijiethom tul versi ta’ poeżiji. Mużika u nterpretazzjoni li għalkemm tipikament skjetta fil-ġenwinità tagħhom, huma elaborati għall-punt ta’ eleganza klassika u spiritwalità mill-aktar fonda.
“Too late to turn to turn back now, I’m running out of sound
And I’m changing, changing
And if we died right now, this fool you loved somehow
Is here with you
I won’t deny the pain
I won’t deny the change
And should I fall from grace here with you
Would you leave me too?”
Ilbieraħ kelli waħda minn dawk is-serati b’dilemmi. Żewġ stediniet, mill-aktar apprezzati, għal avvenimenti, tista’ tgħid fl-istess ħin. Bħalma saret rutina fl-aħħar sentejn, għamilt il-pjanijiet waħdi, sabiex nipprova nduq l-emozzjoni tat-tnejn.
L-ewwel mawra ħaditni sal-belt kapitali l-antika, l-iMdina. Il-vjaġġ, għal kuntrarju ta’ dak li rrakkuntaw in-nies fuq Facebook matul il-jum, kien ħafif u bla ntoppi. Inċidejt wieħed biss meta wieħed pretenda li nakkomodah u ngħatih id-dritta anki jekk kien qed jikser ir-regoli tat-traffiku u ntefa’ jsegwini, ipaqpaq u jżewwaq xi kliem li ma stajtx nifhem. Fuoco Amico I tal-Verdena tfietu u għall-mument stħajjilt qed nara xena virtwali ta’ dan jitmasħan fil-karozza ta’ ma’ ġenbi!
Ħallejt iċ-ċwievet tal-karozza lil San Pawl tas-Saqqajja u lebbitt lejn il-Palazz De Piro. Hemm sibt lill-President Emeritu Dr Ugo Mifsud Bonnici bħal donnu qed jistennieni għax kif irfist l-għatba tal-gallerija, beda d-diskors għall-ftuħ tal-esibizzjoni t’arti viżiva tal-artist Belti, bravu u ġar tiegħi Paul Caruana.
Sar il-ftuħ u qbadt indur ix-xogħolijiet ta’ Pawlu. X’naqbad ngħid?! Kull kwadru, storja; emozzjoni. Quddiem uħud xtaqt biss ninfaqa’ nibki bi pjaċir u b’nostalġija għal rakkonti li sawwru lil Belti u niesha. Stejjer li sfortunatament tul iż-żmien traskurajna u tista’ tgħid tlifna sakemm fl-aħħar snin stenbaħna u erġajna ntfajna nistaqsu suritna!
Minn lat artistiku, Pawlu Caruana huwa mastru fiż-żebgħa tal-ilma. Ħasra li hawn min jeħel quddiem din it-teknika u jikkategorizzaha bħala arti ‘inqas’ għolja minn oħrajn. Jien li għal kuntrarju ta’ Pawlu naħdem bi pniezel diġitali, nħoss li kull għodda li tintuża għal espressjoni artistika tista’ tiġġenera xogħol medjokri jew xogħol ta’ kwalità. U hawn, fil-każ tas-serje Dear Younger Me ta’ Pawlu Caruana sibt xogħol li jidħol fil-profond tal-ħajja tal-artist iżda wkoll fil-ħajja tal-komunità li fiha huwa trabba. Kif qal sewwa Ugo Mifsud Bonnici, xogħol Pawlu huwa kumment soċjali. Allura nidħak meta naħseb li kien hemm min irrifjuta li juri dan ix-xogħol bl-iskuża tal-lingwa klassika taż-żebgħa tal-ilma.
Bla dubju nħeġġeġ lil ħuti Beltin, Vallettani, sabiex isuqu sal-Belt l-oħra (hux hekk Simon?) u jgħatu titwila lejn il-ħajja u l-istejjer passati fid-Due Balli u ‘l madwar, qalb nisa, anzjani, tfal, fantasija u anki iħirsa.
Kif mistenni ma setax jonqos li nsib lil sieħbi u ex kollega George Cini f’dan l-mument. Belti ieħor jekk Alla jrid! Filfatt Pawlu Caruana kien ikkollabora ma’ George fil-kontenut viżiv tal-ktieb tant famuż ‘Strada Stretta’; il-ktieb li jiena nqis bħala l-katalist uffiċċjali tal-qawmien ta’ din it-triq. Id-diskursati ma’ George dejjem jinżlu għasel; dejjem jgħallimni xi ħaġa ġdida bit-taħdit uniku tiegħu; a-la Beltija!
 |
| Tlett ‘kriminali’ Beltin: Paul Caruana, George Cini, Pawlu Mizzi |
Sar il-ħin u kważi bħal pażtaż, sellimt lil Pawlu u George, ħadna stessu (hekk sewwa u xieraq) u ħrabt ‘l hemm. Soqt sal-iktar raħal li jdejjaqni f’Malta – Tas-Sliema u pparkjajt ġewwa l-parkeġġ tal-iskola St Patrick’s, qalb iħirsa ta’ memorji sbieħ li dejjem jitfaċċaw b’ħafna toqol meta nqarreb ‘l hemm.
Flimkien ma’ sieħbi John u l-kollega Margerita, intfajt nsegwi l-kunċert tal-artist Neil Halstead. Lil Stalko ma’ lħaqthomx; paċenzja! Għal darb’oħra l-promoturi HairyAmp ġabu ismijiet ta’ kalibru kbir u ħadt gost nara li l-udjenza rrispondiet. Jidher li l-Maltin qed jirrealizzaw u jfittxu mużika tajba dejjem aktar. Il-mużika ta’ Halstead hija raffinata; kważi kważi ironika quddiem il-karattru u d-dehra kemmxejn aktar ħorox tiegħu. Ħadt pjaċir ngħalaq għajnejja jew niċċassa lejn is-saqaf u nisma. L-inbid mill-Imdina beda jgħin iżda sa ċertu punt beda’ jtellef ukoll – l-istess bħan-nies iqumu u jpoġġu ‘l ħin kollu!
Wara xarba tajba ma’ ħabib tiegħi f’bar ikrah u bla ruħ ġo tas-Sliema, għaddejt sal-parkeġġ u soqt lura lejn il-Kapitali qalb ħsibiijiet varji u xi ftit rabja wkoll. Stramb dal-moħħ u stramba dil-qalb; bħal donnu reġa’ wasal tmiem il-ġimgħa. X’tgħamel, għażiż Pawlu!?
Daqs li kieku kien l-aktar ħabib li miegħu għandi kompliċità raffinata, dalgħodu l-Facebook infurmani li tfaċċat kanzunetta ġdida tat-tant għażiż Max Gazzè. Wiċċi jieħu l-ħajja! Ara mn’alla hemm il-‘get notifications’ jew ‘know first’ għax ma taħrablix waħda. Bħalissa s-1:30 ta’ filgħodu u ma nistax nieqaf nisma dan ir-rakkont ta’ raġel li spiċċa ħareġ ta’ ċuċ grazzi għal mara li xtaq iħobb. Kultant ikolli bżonn naqta’ ftit mill-femminiżmu ta’ Consoli u għal daqshekk Gazzè jpatti; hekk sewwa u xieraq f’ġieh il-bilanċ!
Gazzè huwa ġenju fejn jidħol dak li nsejjaħlu ‘sarkażmu mużikali’. It-traġedja ta’ dan il-persunaġġ li spiċċa jiġġieled ma vuċijiet iżeffnu f’rasu u jikkontempla jtemm ħajtu (u hawn xejn ġdid) hija rrakkuntata f’kanzunetta pseudo-allegra li titolbok tqum minn bilqegħda u tintefa tiżfen sakemm tgħejja. Nota wara nota, tiżfen, sakemm fl-aħħar, hekk kif jaqa’ is-silenzju, jew jispiċċa l-kafé, bħal qisek tirrealiżża kif l-artist tmejjel bik jew kif int tant aljenat li sfajt imċewweċ ukoll; appuntu bħall-persunaġġ! Maaaa kemm hu ġenjali Gazzè!
Minjaf kemm għad iridu jiżfnu mijiet għan-noti ta’ din il-ġrajja mbikkma. Minjaf fosthom kemm nies li appuntu kienu kaġun ta’ tant uġiegħ fuq ħaddieħor.
Fi ġranet bħal-llum, niftakar meta ltqajt ma’ Max ġewwa Dar il-Mediterran u l-għada bħal fl-aqwa ħrafa ġewwa Triq ir-Repubblika quddiem l-ATM tal-Bank of Valletta. L-ispirazzjoni li jimlili ruħi biha dan l-artist hija xi ħaġa li diffiċli niddeskrivi. Klassi għalih li tassew ftit iħabbuha magħha!
U issa, bħal tifel quddiem tal-ġelat iħawwarlu tazza, nistenna bi ħġari t-tnedija tal-album il-ġdid tiegħu. Uffiċċjalment u bi pjaċir immens, niftħu s-siparju għal darb’ oħra fuq staġun ieħor ta’ mużika mill-‘poeta minuri’!
Fi triqti mill-istazzjoni lejn iċ-ċentru ta’ Firenze kelli kunflitt ta’ ħsibijiet: bejn l-eċitament li daqstant tard f’ħajti ser immiss ir-realtà ta’ din il-belt tant maħbuba fost dawk li jħobbu l-arti iżda wkoll kemmxejn ta’ biżà mill-fatt li fi ftit ħin dik l-immaġini idealiżżata ta’ belt meraviljuża setgħat tisfaxxa fix-xejn. Għal mument l-immaġinazzjoni u r-realtà lletikaw b’qilla sħiħa ġewwa fija.
F’dawk il-passi bdejt nirrealiżża kemm għalkemm mingħalija “naf ħafna” dwar l-arti, biss ma kontx naf x’qed jistennieni wara dawk l-ewwel ħitan. Lura xi snin ilu diġà kelli nkun hemm biss għal xi raġuni jew oħra, jien u Stephanie konna għamilna bookings ħżiena! Oħti bdiet tirrakkuntali x’kien ġej għalija imma jien, dieħel ġo dik il-ħolma li ħlomt spiss u li issa kont ser nikxifha, bħal qishom ingħalquli widnejja.
Bħalissa ninsab hawn lura f’kamarti ġewwa, jew aħjar, fuq l-għatba tal-isbaħ belt fid-dinja iżda l-memorja ta’ Firenze għadha tberren bi ħlewwa waqt li nisma l-melodija ħelwa, b’xi kliem kemmxejn patetiċi, ta’ ‘Firenze Santa Maria Novella’ ta’ Pupo. Laqtuni numru ta’ affarijiet minn din il-belt.
Il-kelma ideali hija ‘sakra’. Tgħoġobni l-kelma ‘sakra’. F’Firenze trid tkun lest tisker bl-arti sakemm anki tasal tmur f’rokna tirremetti u terġa tmur tisker… L-ewwel sakra lili ġietni hekk kif wara l-mixja mill-istazzjon għal Via dei Calzaiuoli, sibt il-Katidral ta’ Santa Maria del Fiore hemm, quddiemi, ġigantesk, goff, kważi kważi jmur lil hinn minn kull proporzjon li l-uman jista’ jitħadded dwaru. Spiċċajt b’ħalqi miftuħ, forsi bħal meta kien skorja Totti kontra s-Sampdoria snin ilu. Bqajt b’ħalqi miftuħ ukoll quddiem il-Bisteccha Fiorentina tat-‘Trattoria Angiolino’, irrakkomandata b’saħħa minn sieħbi Gabriel. L-istess effett kellu l-ġelat tal-ġelaterija GROM kif irrakkomandat minn sieħbi Simon.
Bħal dejjem, fittixt li nsib lill-poplin fil-belt iżda nammetti li ma kinetx xi ħaġa faċli hawnhekk. Għalhekk ukoll, il-kunċert spettakolari ta’ Lorenzo Cherubini, a.k.a. Jovanotti fl-istadjum tal-Franchi, tani nifs. Hemm stajt induq togħma tajba tal-poplu Fiorentin. Nammetti li qam ġismi xewk xewk nismahom ikantaw il-kanzunetta ta’ Pupo b’vuċi waħda qabel ftuħ il-kunċert.
Jovanotti? L-aħħar li kont rajtu kien fil-Luxol wara Limestone Kick. Illum immatura aktar. Joffri spettaklu komplut. Jovanotti jirnexxielu jgħaqqad l-arti tal-mużika ma’ dik kontemporanja viżiva kif ukoll element qawwi ta’ teatru u film. Il-mużika u speċjalment il-kitba ta’ Cherubini tgħaddili ħafna enerġija u nħoss li dan il-mument għeni nerġa nispira ruħi sabiex inġib lura dak li ħaddieħor qatel fija.
“Abbiamo confidenza con i demoni interiori
sappiamo che al momento giusto poi saltano fuori
ci sono delle macchine che sembrano un miracolo
sappiamo come muoverci nel mondo dello spettacolo
eppure ho questo vuoto tra lo stomaco e la gola
voragine incolmabile
tensione evolutiva
nessuno si disseta ingoiando la saliva
Ci vuole pioggia, vento
e sangue nelle vene
pioggia, vento
e sangue nelle vene
e una ragione per vivere
per sollevare le palpebre
e non restare a compiangermi
e innamorarmi ogni giorno ogni ora ogni giorno ogni ora di più”
Fl-aħħar jiem ġewwa Firenze, laqtuni żewġ graffiti li kienu jgħidu xi ħaġa tipo “Fermate la città vetrina” u “Occupa le case”. Messaġġi li bħal qisu kkonfermawli li dak li ħassejt tul dawn il-ħamest ijiem kien minnu: filwaqt li Firenze hija belt li ma tħallilekx għażla ħlief li tisker fl-arti, fil-perfezzjoni arkitettonika, skultura u maestrija, ma tgħamililekx faċli ssib lir-ruħ tal-Fiorentini tal-llum. Bil-flus xtrajt il-biljetti biex stajt nidħol l-Uffizi u anki l-Galleria dell’Accademia. Bil-flus u bi stennija fi kjuwijiet twal tista’ tgawdi l-arti klassika, dik istituzzjonaliżżata imma lill-poplu Fiorentin trid tistinka biex issibu. Skantajt kemm nies lesti jqattgħu siegħat twal fil-qilla tax-xemx sabiex jidħlu jieħdu selfie ma’ David jew jqattgħu ħames minuti quddiem it-‘Twelid ta’ Venere’ ta’ Botticelli. Mumenti sbieħ tara dawn il-klassiċi quddiem għajnejk u tiskopri oħrajn li forsi qatt ma tkun smajt bihom iżda nasal naqbel li Firenze hija kemmxejn ta’ vetrina fejn l-istituzzjoni tal-arti tinħass aktar mill-espressjoni libera tal-poplu. Nistħajjel li huwa diffiċli għal artist kontemporanju li ma jħossux fgat minn tant tjubija tar-Rinaxximent. Ħadt gost ninduna li kien hemm l-proġett ‘Human’ ta’ Gormley għalkemm ma sibniex ħin immorru narawh. In-nuqqas tal-kontemporanju lokali f’belt daqstant kbira jinħass u nħoss li huwa argument importanti f’kuntest ta’ belt tant sinjura b’arti li għamlet x-xorti tal-Ewropa u anki tar-razza umana. Nittama li għandi żball, filwaqt li nestendi l-argument għal fuq il-Belt tiegħi.
Ħadt gost inżur xi bottegi u nibda’ diskursati ma’ ħaddiema jew imprendituri ta’ ħwienet. L-arti hija dik li sseħħ ta’ kuljum minn dawn in-nies. Fost dawn insemmi lil Michele ta’ Move On | Finest Beer Best Vinyl, lit-tlett tfajliet ġewwa Quelo Bar, lill-Contempo Records, lill-bottegi tal-ġilda ġewwa l-Bażilika ta’ Santa Croce, lix-xufiera tal-varji ‘buses’ u lill-ħaddiema fit-Trattoria Gustoleo. Il-graffiti, fil-maġġoranza artistiċi, li jitħallew tul it-toroq ukoll huma sinjal tal-poplu tal-llum.
Forsi huwa mpossibbli ssir taf belt b’daqstant storja f’ħamest ijiem aħseb u ara lil niesha imma ma nistax niċħad li sirt inħobb lil Firenze xorta waħda. Belt miżgħuda bi sbuħija li ironikament għandha bżonn rinaxximent; twelid ġdid f’dak li huwa llum biex hekk kif diskuss f’dan l-artiklu, ma tkunx belt mużew imma belt ħajja bit-Toscani u t-talenti kontemporanji tagħhom.
Nibqa’ ngħid li dik l-imbierka mistoqsija tar-referendum hija kruċjali fid-dinamika psikoloġika tal-vot. Fiha nfisha, timbuttak tivvota favurha. “Taqbel li nixtrilek ġelat?” bla ma trid tħajjrek tgħid iva… iżda “Taqbel li nevitaw ġelat illum?” tindikalek li min qed isaqsik għandu ntenzjoni jurik li dak il-ġelat jaf ma jkunx ta’ ġid għalik fl-okkażjoni. L-istess dawn l-imbierka referendi.
Huwa appuntu għalhekk fejn dejjem emmint, u għadni nemmen li, ‘l bogħod minn dak li tgħid il-liġi bażwija, quddiem mistoqsija hekk, dawk li jastjenu għandhom jiġu msarrfa f’vot li żgur mhux jgħid “iva”. Meta fl-uffiċju xi ħadd jistaqsi “min irid café?”, dawk li jibqgħu siekta, xorta jibqgħu bla café! Sempliċi le? Imma sfortunatement, il-liġi tmur oltre is-sens komun u sempliċi.
Imsomma, quddiem din l-ambigwità, reġa rebaħ l-IVA, rebħet l-injoranza ta’ poplu mhux edukat (ministru please note) u l-biżà tal-għeżież politikanti ggranfati ma’ kull vot! Rebaħ ukoll sieħbi Wayne li ftit ġranet ilu nebbaħna bil-profezija traġika ta’ Fantozzi fuq din Malta:
Rebaħ ukoll il-faqar ta’ kampanja xotta kontra dan il-vot. Kampanja bl-ingliż li klassifikat lilha nfisha l’bogħod mill-Malti tipiku. Waqt li kellha timbotta il-“LE’, din il-kampanja mbuttat “SHout”. Napprezza jekk Anġelik inebbaħni biex nifhem x’kienet l-istrateġija.
Rebaħ ukoll il-faqar tal-artist Malti li jisparixxi meta jkun hemm bżonn vuċi kreattiva u friska li twassal messaġġ politiku. Kien biss Trevor Borg bi ‘Crossfire’ li ssogra jitniffes u jinstiga mistoqsijiet. Nittama li għandi żball hawn!
U issa qegħdin hawn, illum 12 t’April 2015, jum għażiż għal żewġ persuni mportantissimi f’ħajti u li naf li jinsabu mbikkma b’dan ir-riżultat. Ħasra. Xtaqt, anki għalihom li jkun jum differenti!
Ngħalaq billi ngħid “grazzi Joseph” u “grazzi Simon” għal dan ir-rigal nazzjonali. Nittama li fil-monument figurattiv li għad jghamlulkom mas-sett meraviljuż quddiem Kastilja, il-ħamiem Belti jsib fejn jistrieħ u jserrraħ biżgħatu mit-tiri tal-kaċċa fir-Rebbiegħa.
Ħa nikkonsla billi nara lill-Fantozzi ta’ Malta (għax hekk jismu l-video fuq YouTube!).
Napli, Napli, Napli. Dik il-kelma bħal pendlu, jitbandal fl-infinit, joqrob, umbagħad jitbiegħed; bla heda; għal dejjem. U hekk reġgħet ġiet u telqet esperjenza oħra fil-belt il-maħbuba. B’ħafna xebħ ma’ belti, Napli serqitli qalbi u kif dejjem kont avżat, tatni iktar milli kemm kien mingħalija sejjer ngħati.
Illum, wara s-sitt mawra f’din il-belt u il-kaos ħlejju tagħha, nistaqsi x’inhu dak li jimla’ ‘l qalbi meta nirfes dik l-art. Issuspettajt li forsi kien kollu sforz nostalġija tal-esperjenzi passati ta’ volontarjat ma’ tfal u żgħażagħ Naplitani. Iżda le. Issa naf li m’huwiex hekk.
Napli hija l-personifikazzjoni tal-arti fejn fil-forom sbieħ u koroh ta’ dak li l-bniedem jaf joħloq, tieħu forma l-ħajja. L-ifjen senswalità u sbuħija jgħixu id f’id ma’ kruha eżasperanti. Il-melodija tmelles widnejk u tiżfen mal-ħsejjes iżarrtu tal-muturi ġerrejja jħokku ma’ sormok. Il-ġenn fit-toroq tistħajjlu f’konverżazzjoni kontinwa mas-sliem fis-sotterran modern. F’Napli jiltaqgħu l-baxx u anki l-għoli tal-bniedem. L-injoranza mgħannqa mal-ġenju; il-faqar mal-ifjen ġojjell; il-vjolenza ta’ qalb silġ issibha għaġna waħda mal-imħabba espressa fuq kull ħajt, u kull skoll li jmiss mal-ibħra f’Mergellina.
Napli. L-ewwel belt stranġiera li laqgħetni fiha bit-tgħajjir, daqqiet ta’ sieq u l-isfida tal-mibki, ċkejken, Luigi, iżda li kuljum tpattili b’emozzjoni kbira u taħlita ta’ dmugħ u ferħ. Napli tfakkarni li l-ħajja fiha sens li tgħixha, hekk kif inhi; qalb in-nies, bl-arti tfewwaħ imżewwqa minn idejn pizzar u bit-theddida kontinwa ta’ vulkan.
Ħajti dejjem kienet ittimbrata mill-mużika. B’xi mod jew ieħor, sors jew ieħor, ħajti nista nirrakkuntaha f’diski li akkumpanjawni. M’inix dilettant tal-films u l-kotba, bi sfortuna kbira, iraqqduni. Nista’ ngħid li f’ħajti ‘qrajt’ infinità ta’ stejjer miktuba għall-finijiet mużikali. Meta kont qed nitfarfar kont fortunat li ltqajt ma’ ħafna mużika b’messaġġi pożittivi u li għallmuni nibni fiduċja fija nnifsi u nħobb kemm niflaħ. Aktar ‘l quddiem sibt awturi li rrakkuntaw ħajjithom b’enerġija u profondità liema bħalha – fejn ma sibtx kliem jien, dawn kważi kważi rnexxielhom jiktbu stejjer li bħal donnhom irrakkuntaw ħajti u s-sentimenti tiegħi. Kull kanzunetta ngħoddha daqs ktieb. Kull album, librerija.
Fir-realtà tal-llum l-inkontru mal-mużika huwa fuq livell emozzjonali. Illum naf li anki l-mużika nnifisha hija ‘kitba’ li tirrakkonta sensazzjjoni. L-“uġiegħ” li kien isemmi l-Gaġġu lura fl-2002 illum hija lingwa li nsib aktar komda minn dik tal-ilsien nazzjonali. Lura fl-istess żminijiet, is-Sur Alfred Camilleri kien qalilna “tibżgħux tammettu li intom artisti”. U hekk hu. Illum kburi li fhimt u snin ilu aċċettajt din il-‘kundizzjoni’. Kemm hi sabiħa din il-lingwa! U kemm hu sabiħ meta ssib mumenti fejn din il-lingwa hi mitkellma.
Is-sena 2014 nista’ nirrakkuntaha f’numru ta’ kanzunetti:
Ateliota Hrisanthema ta’ K.BHATA
Diska li kienet ixxerjata fuq Facebook mill-kollega Griega, Maria. Meta smajtha, xi ħaġa fija ġara. Bħal ħassejt li sibt ħoss u rakkont li jitbandal bl-istess ritmu ta’ qalbi. Għalkemm il-lingwa mitkellma ma stajtx nifimha, dik tar-ruħ u tal-qalb, fehmet kollox. Filfatt, tlabt lil Maria tieħu paċenzja bija u tgħamilli nterpretazzjoni għall-Ingliż. Bqajt sorpriż mhux ftit meta rrealiżżajt x’kien ir-rakkont f’din id-diska u ma stajtx inżomm id-dmugħ. Saħansitra ddeċidejt li ngħamel interpretazzjoni għall-Malti, li sabet ruħha, mill-ġdid, fuq Facebook.
It-titlu ta’ din id-diska għażiża issa jinsab imberfel ukoll fuq il-karozza tiegħi, bit-tama li xi darba anki jien ngħix f’għelieqi bla tmiem ta’ kriżantemi.
Heard About You Last Night ta’ Mogwai
Il-ħolm huwa dak li jżomm lill-bniedem ħaj. U appuntu din id-diska li tiftaħ l-aħħar album tal-band tant għal qalbi, Mogwai, apparti li tinstema bħal soundtrack ta’ ħolma, kienet akkumpanjament għall-ħolm ta’ din is-sena. Mill-karozza għal fuq Spotify; mill-earphones fuq ix-xogħol sal-headphones f’nofs ta’ lejl, mill-laptop għal fuq il-mobajl. F’din il-mużika sibt rilassament fi żmien il-kitba tat-teżi u sibt ukoll mezz kif nifhem lili nnifsi fil-paċi u mhux fil-konfużjoni. F’dil-mużika ħlomt bil-maġija u emmint li nista’ ngħix l-impossibbli. Hekk kif beda l-kunċert ta’ Mogwai f’Ruma u nisma dawk l-ewwel ftit noti, ma stajtx ma nħossx dexha tiela ma’ ġismi kollhu. Mument maġiku tassew!
Użajt it-titlu ta’ din id-diska bħala titlu għal rakkont qasir minn tiegħi li jinstab hawn.
Formidable ta’ Stromae
Matul din is-sena ġraw affarijiet tassew formidabbli u li sa dan il-ħin li qed nikteb, ma nistax nispjega, għalkemm pruvajt. Il-kliem qatgħu qalbhom u anki l-arti. Baqa’ biss qalbi tħabbat u tixxennaq li għadha tista’ tgħum f’tant lussu. Sa minn meta smajtha l-ewwel darba waqt Sanremo din id-diska fissret wisq!
Sete ta’ Saluti da Saturno
Kien album li rċivejt bħala rigal mingħand il-kantant Mirco Mariani. Album li akkumpanja l-ewwel xhur tas-sena b’ħafna tjubija u kebbes fija enerġija li kont tlift fis-sena ta’ qabel. Sete filfatt titkellem dwar tfittxija u stennija nfinita għal dik li tixgħel il-ħajja. Album li wasal b’sorpriża u li niżel għasel bħal tazza ilma frisk f’nofs deżert.
L’Abitudine di Tornare ta’ Carmen Consoli
Ir-ritorn tal-kantantessa ma nistax ma niċċelebrahx wara stennija ta’ ħames snin. Carmen dejjem kitbet rakkonti li għallmuni ngħix u nifhem kif għandi nħares lejn il-ħajja… b’imħabba imma b’rispett lejja u lejn il-prinċipji fundamentali tiegħi.
Out of the Black ta’ Royal Blood
L-iskoperta ta’ qabel tal-aħħar. Fiż-żmien meta ridt insib ftit saħħa, sibt din, grazzi għal share li għamel sieħbi Davide mill-istess album. Jien bħas-soltu, ridt nisma l-album kollu u din, l-ewwel track, rebħitli qalbi.
I Lived on the Moon ta’ Kwoon
L-aħħar skoperta dis-sena. Imma x’effett! X’paċi ġabitli! Bħal qisu xi ħadd ġie jwennisni f’mument fejn intfajt nibki taħt siġra f’nofs foresta kiesħa.
Diski oħrajn li ħaqqhom grazzi:
Shine ta’ Madrugada
Rapsodia Satanica ta’ Giardini di Mirò
Lover, You Should’ve Come Over ta’ Jeff Buckley
Luna ta’ Verdena
Jgħidu li kollox għandu tmiem. Biss ċertu tmiem jħalli wisq togħma tajba biex ikun jistħoqqlu jissejjaħ hekk. Għaddiet ukoll din il-mawra qasira fil-belt eterna ta’ Ruma. L-Italja, bid-difetti kollha tagħha tibqa’ ġenna tal-art f’għajnejja. Art fejn issib il-kultura magħġuna mal-poplu. Art fejn issib il-passat, il-preżent u l-futur. Fejn sibt ftit kulur.
Minn platt amatriciana, għall-ġelat taz-zabaione. Miċ-ċentru storiku mdawwal, għall-periferija mdallma; kważi kważi, diżabitata. Minn tfajliet u ġuvintur jarmu s-sbuħija għal nisa u rġiel jitħabbu mal bankina. Minn knejjes b’arti sagra, għal mużewijiet b’arti, għal ħafna, profana. Minn stabbilimenti li jbiegħu l-ferħ kosmetiku, sa oħrajn li jbiegħu ħsieb profond. Mill-pixxatur ta’ Duchamp għall-latrini sofistikati tal-ajruport. Minn Minn toroq imdaħħna b’karozzi mgħaġġlin, sa ġonna wiesgħa miżgħuda gawwi u tħaxwix is-siġar. Minn Kahlo, għal Heckel, għal Keats, għal Pawlu ta’ Tarsu, għal Spalletti, għal Rodin, għal Mogwai.
Żgur li l-akbar emozzjoni kienet ilbieraħt lura, meta fuq dak il-palk fl-awditorju ta’ Piano, tfaċċaw Mogwai, introduċew lilhom infushom bħala band minn Glasgow u nfexxew idoqqu Heard about you last night, segwita minn Friend of the Night. Illami! Kif tista żżomm lill-qalb milli tħabbat tnax tnax, lid-dmugħ milli jitfaċċa u lix-xewk xewk milli joħnoq ġismu kollu, kull sekonda, ma’ kull nota!? “Grazie, thank you, cheers” kienu l-kliem ta’ Braithwaite bejn kull silta u oħra… tant li kien hemm min ironiżża bill-sejjaħlu “chiacchierone“. Sittin minuta, jew ftit aktar, ta’ emozzjoni pura qalb folla entużjasta daqsi u aktar minni.
Emozzjoni oħra żgur li kienet il-mawra sal-Katidral ta’ San Paolo fuori le mura. Ma nafx x’fatta iżda hekk kif kont hemm, quddiem dik il-biċċa ġebla li timmarka qabru f’katidral lussuż, ħassejtni kalm, kważi żżejjed. Erġajt fakkart lili nnifsi f’dan ir-raġel li aċċetta bidla f’ħajtu u għal raġuni, li nafu naqblu jew ma naqblux magħhom, għamel vjaġġi meraviljużi biex jentużjażma lil ħafna popli. Tassew ispirazzjoni sabiex anki nirrifletti dan kollu fuq il-vjaġġ tiegħi illum, jien li xi ħadd sejjaħli “Pawlu ġdid”.
miktuba lura f’Awissu 2014
Bħal fi Trojja, tfaċċa żiemel f’Belti u ġab miegħu nvażjoni. Bħal fi Trojja, l-installazzjoni “Żieme” inħbiet wara l-idea ta’ monument, biss l-essenza ħarġet inkiss inkiss, infiltrat fid-djar u fl-imħuħ u nażżarda ngħid li anki din id-darba, il-gwerra ntrebħet.
Xi gwerra hi li ntrebħet?
Gwerra hija magħmula minn battalji u appuntu l-lista ta’ battalji li ġew miġġielda kienu numerużi. Battalja kontra l-injoranza. Battalja kontra l-aljenazzjoni. Battalja kontra l-kunċetti estremi Nazzjonalisti u Soċjalisti. Battalja kontra l-għażż. Battalja kontra s-soffokazzjoni artistika u kulturali. Battalja kontra l-formalità politika. Battalja kontra l-ipokrezija reliġjuża. Battalja kontra l-ġaħan. Battalja kontra l-aristokratiku kollu pompa.
B’Żieme, l-artist u ħabib tiegħi, Austin Camilleri, irnexxielu jaħsadna u jekk lis-suġġett tiegħu ħallieh fuq tlett saqajn, żgur li lilna qabadna fuq sieq waħda. Kemm l-iktar mistoqsija sempliċi iżda anki dik l-aktar akkademika, tistħarreġ is-saħħa u l-istabbiltà ta’ dik il-kreatura familjari, mhux aktar rikonoxxuta, u b’identità maħsuda sforz nuqqas evidenti u forsi makabru.
miktuba lura għal ġranet tal-inawgurazzjoni
Daphne
Mizzi never endorsed Caruana Galizia’s journalism, especially due...
The Death of Malta
Death of Malta is a digital print on canvas by Pawlu Mizzi that d...
Her Majesty
Appropriation art usually takes a recognisable object, text or im...
Kobba
Introduction Kobba is the Maltese word for a clew, a ball of yarn...
Consumatum Est
The Catholic religion and its traditions still hold a strong infl...