Tag: malta

Ċaw teżor! – Tislima lil Sabrina Carabott

October 29, 2017 | Tberfil

L-isbaħ ġuvni tal-univers, jew aħjar, San Lawrenz, dalgħodu qaleb is-siegħa u stenbaħ bik ħdejh Sab! Forsi bħali ma stennikx daqshekk malajr, imma l-ġlieda li ġġilidt, ta’ mara kuraġġuża li dejjem kont, kienet iebsa u kiefra.

Ħallejtek ilbieraħt lura bi ftit kliem. Kellek kull intenzjoni li titbissimli għalkemm lanqas dik ma baqgħet xi ħaġa faċli. Sejjaħtli hekk kif dħalt ħdejk u fil-ftit ħin li qattajt ħdejk ħassejtek kalma, f’ċertu paċi – minn dik li kull gwerrier ikollu anki jekk iħoss li t-taqbida ser tirbaħlu.

Meta fl-1998 dħalna nistudjaw fiċ-Ċentru tal-Arti u d-Disinn Emvin Cremona, fil-Belt Valletta kont insib gost fil-mod xejn raffinat kif kont tirrelata. Risposta lesta għal kull inkejja, tbissima u daħka għal kull mument sabiħ u kelmtejn ċari u tondi għal kull kedda. Wara sena kont iddeċidejt li tieqaf għax ma ssaportejtx ir-rutina ddixxiplinata żżejjed tad-disinn. Ridt tesplora u ridt tkun man-nies. Ridt tiġri, tifraħ u tferraħ. Kont mimlija entużjażmu.

L-istess fil-lezzjonijiet tal-arti li konna mmorru filgħaxijiet flimkien fil-Belt. Id-dixxiplina żejda kienet tkiddek. Għax in-natura tiegħek kienet dejjem dwar spontanjetà, kulur, espressjoni u emozzjoni. Niftakrek taqsam miegħi ħsibijiet u kitbiet. Uħud dwar l-arti, oħrajn dwar l-isports, il-familja, il-politika u r-reliġjon. Niftakrek tipprova tikkonvinċini li b’xi mod il-Birgu hija belt isbaħ mill-Belt Valletta jew li ta’ San Lawrenz festa isbaħ minn tan-Nawfragu! U ħallina Sab!

Gerrbu s-snin. Il-kaxxa tat-telefon ta’ Triq Merkanti ma’ bqajtx nużaha u llum lanqas biss għadha hemm. Minjaf x’kienet taħseb Annie ta’ Sultana tal-gazzetti, alla jaħfrilha – jekk qatt innutat li wara li nixtri telecard kont niġi nċempillek ftit u ndumu xi siegħa nieħdu ras xulxin!

L-aħħar darba li tkellimna sew f’dik il-kamra l-isptar, tarrafna ħafna memorji lil xulxin u l-ammirazzjoni reċiproka li kellna għal xulxin. Ħbiberija sempliċi u ġenwina. Kuntent li sibna ħin nitkellmu u ngħidu dak li dejjem ħsibna.Fi żmien l-10 t’Awissu gawdejna ftit mumenti mill-festa ta’ Lawrenz. Int kont għal qalbek ovvjament. Ħadt gost inlaqqek ma’ nies li llum huma mportanti għalija. Anki huma ħadu gost li saru jafuk. Illum kburi li fl-aħħar xhur kellna ċans nerġgħu nitkellmu ftit. Ħadt gost nerġa naġġorna ruħi fl-avventuri tiegħek madwar id-Dinja u kull ħolma u ħsieb li kellek. Ħadt gost ukoll nemmen li jien stajt kont ta’ sapport f’mument iebes ta’ din l-avventura li jisimha ħajja; u li int għaraft tgħix b’entużjażmu sħiħ.

Int tlaqt. Kien għad hawn bżonn tal-brijju tiegħek imma konvint li bħalissa l-ispirtu tiegħek jinsab serħan. Kif għidtlek, kulħadd għandu kliem ta’ tifħir dwarek u dan l-aqwa ċertifikat li ġbart minn din il-ħajja. Ċertifikat li minnu gawdejna xi naqra wkoll aħna li missejna mal-karattru spontanju u ġenwin tiegħek.

Ħa nieqaf hawn. Il-memorja tiegħek ankrata hawn. L-imħabba lejn Malta u lejn il-Birgu fuq kollox. L-imħabba lejn il-ħajja u dak kollu li jġib avventura, ferħ u paċi. Tassew teżor tal-ġirbin! Grazzi u prosit

Tkissir ta’ identità

November 12, 2016 | Uncategorized

Dalgħodu qsamt din l-ittra ta’ sieħbi l-fotografu ġenjali Daniel Cilia f’ħakka t’għajn għax dherli li hekk kien xieraq. Illejla, xtaqt nesprimi ħsieb qasir – għax fuq il-midja soċjali, issib min joqmos farka.

X’faqar ta’ valuri soċjali qed inħaddnu f’dan il-pajjiż! Farka ta’ ġebla b’amministrazzjoni li temmen li ġaladarba twaddab tikka flus fuq xi festival jew anniversarju kulturali, tqis ruħha bla dnub u tintefa twaddab l-ewwel ġebla fuq kull preġju verġni li dan l-ispeċi ta’ ġens irnexxielu jrawwem bi tbatija tul eluf ta’ snin!
Inħossni tassew diżappuntat, speċjalment jien li bħal numru ta’ kollegi bis-sens, għandi l-pjaċir naħdem sabiex forsi nrawwmu ftit kburija fil-kultura ta’ dan il-poplu. Iva jkolli naqbel ma’ sieħbi James Vella Clark meta jgħid li “…in this country everyone is busy discussing Trump and America and here at ‘home’ we have a Planning Authority led by spineless cunts deprived of any basic sense of decency, aesthetics and respect. We act nostalgic when someone puts up old photos and postcards from the past but we are permitting the very same mistakes that destroyed what’s in those postcards.”
Xbajt f’pajjiż fejn kulħadd idur mal-lewża, jilgħabha tal-qaddis imma mbagħad fil-verità ħadd ma għandu l-bajd jaqbad il-barri minn qrunu. Xbajt b’poplu li la jaf u lanqas irid jirrispetta l-identità tiegħu; jekk qatt kellu. Xbajt b’poplu jimmasturba għal xi festival kulturali, jippoppa sidru fil-folla biex mingħalih ikun kulturalment sensittiv, jixrob tazza nbid wara oħra f’xi bar kuwl li fetaħ il-Belt, jeċita ruħu għall-artist barrani li jmiss, ibeżlaq f’termini diffiċli biex taparsi jifhem fil-kultura, umbagħad wara l-bank tax-xogħol matul il-ġimgħa ikun qed jippermetti kull tip ta’ sfeġju.
Xbajt u sinċerament ma narax soluzzjonijiet qalb din l-apatija. It-titlu ta’ din l-ittra lill-Editur minn Daniel Cilia huwa tassew f’waqtu – u nażżarda ngħid, iktar wiesgħa u traġiku minn kemm jidher f’dan il-każ partikolari f’Għawdex.

Ħarsa fqira lejn l-2015

January 1, 2016 | Uncategorized

Kienet diffiċli nimmaġina sena li tiżboq l-2014, biss l-2015 irnexxielha. Forsi mhux kull siġra li ħawwilt għamlet il-fjuri imma llum inħares b’ħarba lura u niċċelebra l-2015 minn qiegħ qalbi.

Żgur u mhux forsi din is-sena kienet immarkata minn tlett episodji mportanti fl-istorja ta’ ħajti. L-ewwel, f’ordni kronoloġiku kienet l-elezzjoni ġenerali tal-Għaqda tal-Pawlini ġewwa l-Belt Valletta. Wara xi suġġerimenti ta’ xi ħbieb Beltin, fettilli nitfa n-nomina u bi stagħġib, sibt ruħi hemm mal-ewwel tmienja! X’unur! Il-ħolma ta’ kull Pawlin Belti li jikkontribwixxi b’mod dirett għall-akbar festa tan-Nazzjon. Kienet sena mpenjattiva fl-Għaqda li minnha tgħallimt u għadni qed nitgħallem immens. Kienet sena li fiha fraħna u bkejna flimkien. Fraħna fil-festa u f’suċċessi ta’ avvenimenti varji u bkejna waqt tislimiet finali lil parruċċani varji fosthom uħud li ħallew marka li qatt mhu ser titħassar fil-qlub tal-komunità. Nixtieq ngħamel lista tal-Pawlini li sebbħuli din is-sena imma hemm wisq!

It-tieni episodju mportanti kienet l-ewwel esibizzjoni tal-arti fuq livell personali. ‘Her Majesty’ kienet esperjenza stupenda li kelli x-xorti naqsam ma sieħbi Simon Sultana Harkins. Esperjenza li minnha kbirna flimkien bl-intoppi ‘sorpriża’ u l-ħidma sfieqa li wettaqna. Għal din l-esperjenza kienu ħafna li kkontribwew u ftit li xekklu. Insellmilkom kollha kemm intom. Grazzi kbira lil Antoine Farrugia li kien hemm b’rispett kbir fil-mument l-aktar kruċjali tal-proċess. ‘Her Majesty’ kien proċess li ingħalaq b’mod meraviljuż li l-arti biss tista’ twettaq!

It-tielet esperjenza ndimentikabbli kienet bla dubju l-mawra ġewwa l-belt tant maħbuba ta’ Napli fil-bidu ta’ April. Bil-kumpanija ta’ ħbieb mill-aqwa, ġeddidna ħafna memorji u erġajna tħabbibna mal-wisq tjubija li toffri din il-belt fil-ġenn kollu tagħha. Jien bdejt nixrob il-birra, forsi jinżlu l-pizez li bdew jiġu kkunsmati u spiċċat ġibt lura 5 kilos li għadhom hemm sal-ġurnata ta’ llum. Din id-darba x-xena nsterqet miċ-ċkejken Luca bil-famuża “my finger”. Ahhh Napoli… ma quando ti rivivo!?

Is-sena bdiet b’raqda tajba wara tmiem tal-2014 mhux kif mixtieq. Kienet il-ħabiba kbira Anna li ġabritni minn xagħri fl-ewwel ġranet u permezz tal-arti u kliemha, għenitni nqum, inħares lejn is-sena b’motivazzjoni fija nnifsi. Hekk kif qed insemmi artista, nista’ nkompli bis-safra stupenda ġewwa Sqallija ma’ sieħbi, l-artist James Vella Clark. Kienet safra marbuta mal-kunċert tal-għażiża Carmen Consoli ġewwa Acireale, biss spiċċat waħda mill-isbaħ safriet ta’ dejjem b’avventura/praspura żgħira wara oħra, ikel eċċellenti u pajsaġġi mill-isbaħ. Ma naqsux ukoll xi karattri mill-post li komplew sebbħu l-esperjenza.Viva l-lesbo tours!

Il-ħolma ta’ żjara ġewwa Firenze seħħet f’Lulju. Bi skuża tal-kunċert ta’ Lorenzo Jovanotti fl-istadjum Franchi, qattajt ġranet sbieħ f’belt meravilja. Il-kumpanija ta’ oħti għamlet l-esperjenza partikolari għax l-aħwa huma aktar mill-ħbieb hux! Praspuri u sorpriżi ma naqsux biss ta’ rjus iebsa li aħna, għaddiet tagħna u ħadna naqra gost mhux ħażin. Il-kunċert ta’ Jovanotti kienet esperjenza li se ndum ma ninsa. L-istess id-dmugħ quddiem is-self portrait ta’ Raffaello. X’taqbad tgħid fuq Firenze, Siena u Pisa! “Arrivederci” l-aħjar!

Il-vjaġġi ġewwa Plzen u Wroclaw, kienu relatati ma’ xogħol biss kienu esperjenzi fejn erġajt iltqajt ma’ kollegi minn Kapitali Kulturali tal-Ewropa oħrajn u nies ġodda. Litteralment familja li minnha qed nitgħallem ħafna u nħossni xxurtjat. Dawn iż-żjarat għenuni nibdel ix-xettiċiżmu li kelli dwar l-Ewropa ċentrali u dik tal-lvant. Mhux talli hekk, talli ħassejtni komdu mmens f’dawn l-ambjenti u kulturi. L-aħħar vjaġġ ħadni Venezja u l-famuż Biennale. Ħolma oħra li saret realtà. J’Alla din issarraf f’ħafna ġid għal Malta.

Fejn jidħol xogħol kienet sena oħra mpenjattiva ħafna iżda li offriet sodisfazzjon kbir fil-kumpanija ta’ kollegi nkredibbilment speċjali. M’aħniex bogħod li nsiru familja! :) J’Alla din is-sena tkun ta’ risq għalina speċjalment lil min kellu sena iebsa fuq livell personali.

2015 kellna wkoll tiġijiet memorabbli… Denise u Paul, Annaliza u Martin, Holger u Cristina, Steve u Nikki… fost oħrajn! Esperjenzi mill-isbaħ. Sena li ġabet persuni ġodda madwarna iżda li ħadet oħrajn ukoll. Tislima liz-ziju Żaren minn qalbi!
Il-laqgħa mal-kuġini f’Awwissu u l-partita futbol bejn ħbieb Pawlini wkoll kienet speċjali. Nispera jerġgħu jsiru.

Ħafna ħsibijiet… taħlita ta’ xewqat, ħolm sfaxxat, oħrajn imwettqin imma fuq kollox l-għarfien ta’ żmien ħlejju li għadda u ħalla marka li biha nista’ nimxi ‘l quddiem; aktar milli neħel fejn jien.

Ġlekk u qmis

December 5, 2015 | Uncategorized

Il-ġlekk u l-qmis għalxejn:
ninżahom, niftahom gozz fuq soddti.
Kemm nixtieqha hawn fid-dlam.
Kemm nixtieqha hawn fil-mużika.
Kemm nixtieqha hawn f’silenzju.
Biex nisma nifisha jfewwaħ.
Biex naqta’ ġuħ ta’ mġewwaħ
u nsaqsi mitt mistoqsija
għal risposta waħda.
Bħalma mija huma l-kwiekeb,
iżda waħda l-eżistenza.
Kemm nixtieqha.

Isma l-mużika hawn

It-teatru

November 26, 2015 | Uncategorized

Il-mużika msaħħra ġo qalb ir-raħal għebet. Siket l-applaws. Minjaf forsi Teodor laħaq ħarbex kelmtejn kummentarju u Buhagiar fil-gallarija kien għadu qed jonsob aġġettivi f’lokhom. Minjaf?

L-inbid beda jsejjaħ lill-folla… kważi kważi nstema’ leħnu qalb żaqżieq is-siġġijiet. Żaqżieq iva, simili wisq għall-ħoss tal-bieb ikaxkar sat-tisbita li sakkritu. Waqgħet hemda bħal dik li kultant jinnamra magħha Pawlu. Hemda li sserraħ jew li toffri spazju għal aktar ħsieb; mistoqsijiet. Hemda li tfawwar bħalma tfawwar qalbu bix-xewqa li tingħata. Bħalma tuffieħa mhux ikkunsmata tfawwar b’dud rgħib u moffa.

Raqad it-teatru. Iżda mhux is-seħer li twaħħad miegħu tul iż-żminijiet. Is-seħer tal-poeżija, tal-mużika, kant u dwal. Tal-kostumi, żeffiena, kantawturi u atturi. Ta’ kull ruħ li żaritu.

Mal-ħoss tal-bieb jissakkar, is-seħer stenbaħ u bla ħadd induna, niżel, ikkulurit, bħal f’kull lejl, ikebbes lit-teatru. U aħna hemm konna mgeżwrin f’karta bajda, bis-serqa ngawdu l-maġija. Is-seħer kebbisna, libbisna sal-għabex. U issa li qed inlibbsu lilek, is-seħer nilmħuħ jiżfen ma’ ruħek hekk kif taqa’ l-hemda.

Hemda.

Qatt

November 21, 2015 | Uncategorized

Qatt ħadd kitiblek ittra ta’ mħabba, poeżija?
Forsi għadek ma rċevejtiex. Qatt sibt ruħek quddiem dak li r-ruħ ma tafx tispjega u li ġie tradott għall-qalb u miktub mill-moħħ f’mument sagru, bi kliem sempliċi, probabilment medjokri?

Qatt qbadt waħda minn dawk l-ittri, forsi waħda minn dawk li llum sfaru u ħallejtha tkellem lil ruħek? Qatt missejt mal-eternità f’dak il-ġest? Qatt twaħħadt magħha, imqar għal sekonda jew tnejn? Qatt għoddejt ismek u qabbiltu mat-taħbit tal-qalb li xtaqet tkun tiegħek; għal dejjem miegħek? Qatt ħarist lejn il-wisa’ u t-tul ta’ dik il-karta musfara u qbiżt fil-fond ta’ bejniethom bħal f’baħar blu u frisk li jitħabbeb ma’ ġismek lixx u skur? Qatt iġġilidt ma’ dik il-linka sabiex ma tħallihiex tisraqlek nifsek? Qatt aċċettajt it-telfa?

Qatt ħadd kitiblek ittra ta’ mħabba?

Qatt għoddejt id-dbabar tad-dmugħ li nixfu fuqha?

Għażiż Pawlu

October 3, 2015 | Uncategorized

Ilbieraħ kelli waħda minn dawk is-serati b’dilemmi. Żewġ stediniet, mill-aktar apprezzati, għal avvenimenti, tista’ tgħid fl-istess ħin. Bħalma saret rutina fl-aħħar sentejn, għamilt il-pjanijiet waħdi, sabiex nipprova nduq l-emozzjoni tat-tnejn.

L-ewwel mawra ħaditni sal-belt kapitali l-antika, l-iMdina. Il-vjaġġ, għal kuntrarju ta’ dak li rrakkuntaw in-nies fuq Facebook matul il-jum, kien ħafif u bla ntoppi. Inċidejt wieħed biss meta wieħed pretenda li nakkomodah u ngħatih id-dritta anki jekk kien qed jikser ir-regoli tat-traffiku u ntefa’ jsegwini, ipaqpaq u jżewwaq xi kliem li ma stajtx nifhem. Fuoco Amico I tal-Verdena tfietu u għall-mument stħajjilt qed nara xena virtwali ta’ dan jitmasħan fil-karozza ta’ ma’ ġenbi!

Ħallejt iċ-ċwievet tal-karozza lil San Pawl tas-Saqqajja u lebbitt lejn il-Palazz De Piro. Hemm sibt lill-President Emeritu Dr Ugo Mifsud Bonnici bħal donnu qed jistennieni għax kif irfist l-għatba tal-gallerija, beda d-diskors għall-ftuħ tal-esibizzjoni t’arti viżiva tal-artist Belti, bravu u ġar tiegħi Paul Caruana.

Sar il-ftuħ u qbadt indur ix-xogħolijiet ta’ Pawlu. X’naqbad ngħid?! Kull kwadru, storja; emozzjoni. Quddiem uħud xtaqt biss ninfaqa’ nibki bi pjaċir u b’nostalġija għal rakkonti li sawwru lil Belti u niesha. Stejjer li sfortunatament tul iż-żmien traskurajna u tista’ tgħid tlifna sakemm fl-aħħar snin stenbaħna u erġajna ntfajna nistaqsu suritna!

Minn lat artistiku, Pawlu Caruana huwa mastru fiż-żebgħa tal-ilma. Ħasra li hawn min jeħel quddiem din it-teknika u jikkategorizzaha bħala arti ‘inqas’ għolja minn oħrajn. Jien li għal kuntrarju ta’ Pawlu naħdem bi pniezel diġitali, nħoss li kull għodda li tintuża għal espressjoni artistika tista’ tiġġenera xogħol medjokri jew xogħol ta’ kwalità. U hawn, fil-każ tas-serje Dear Younger Me ta’ Pawlu Caruana sibt xogħol li jidħol fil-profond tal-ħajja tal-artist iżda wkoll fil-ħajja tal-komunità li fiha huwa trabba. Kif qal sewwa Ugo Mifsud Bonnici, xogħol Pawlu huwa kumment soċjali. Allura nidħak meta naħseb li kien hemm min irrifjuta li juri dan ix-xogħol bl-iskuża tal-lingwa klassika taż-żebgħa tal-ilma.

Bla dubju nħeġġeġ lil ħuti Beltin, Vallettani, sabiex isuqu sal-Belt l-oħra (hux hekk Simon?) u jgħatu titwila lejn il-ħajja u l-istejjer passati fid-Due Balli u ‘l madwar, qalb nisa, anzjani, tfal, fantasija u anki iħirsa.

Kif mistenni ma setax jonqos li nsib lil sieħbi u ex kollega George Cini f’dan l-mument. Belti ieħor jekk Alla jrid! Filfatt Pawlu Caruana kien ikkollabora ma’ George fil-kontenut viżiv tal-ktieb tant famuż ‘Strada Stretta’; il-ktieb li jiena nqis bħala l-katalist uffiċċjali tal-qawmien ta’ din it-triq. Id-diskursati ma’ George dejjem jinżlu għasel; dejjem jgħallimni xi ħaġa ġdida bit-taħdit uniku tiegħu; a-la Beltija!

Tlett ‘kriminali’ Beltin: Paul Caruana, George Cini, Pawlu Mizzi

Sar il-ħin u kważi bħal pażtaż, sellimt lil Pawlu u George, ħadna stessu (hekk sewwa u xieraq) u ħrabt ‘l hemm. Soqt sal-iktar raħal li jdejjaqni f’Malta – Tas-Sliema u pparkjajt ġewwa l-parkeġġ tal-iskola St Patrick’s, qalb iħirsa ta’ memorji sbieħ li dejjem jitfaċċaw b’ħafna toqol meta nqarreb ‘l hemm.

Flimkien ma’ sieħbi John u l-kollega Margerita, intfajt nsegwi l-kunċert tal-artist Neil Halstead. Lil Stalko ma’ lħaqthomx; paċenzja! Għal darb’oħra l-promoturi HairyAmp ġabu ismijiet ta’ kalibru kbir u ħadt gost nara li l-udjenza rrispondiet. Jidher li l-Maltin qed jirrealizzaw u jfittxu mużika tajba dejjem aktar. Il-mużika ta’ Halstead hija raffinata; kważi kważi ironika quddiem il-karattru u d-dehra kemmxejn aktar ħorox tiegħu. Ħadt pjaċir ngħalaq għajnejja jew niċċassa lejn is-saqaf u nisma. L-inbid mill-Imdina beda jgħin iżda sa ċertu punt beda’ jtellef ukoll – l-istess bħan-nies iqumu u jpoġġu ‘l ħin kollu!

Wara xarba tajba ma’ ħabib tiegħi f’bar ikrah u bla ruħ ġo tas-Sliema, għaddejt sal-parkeġġ u soqt lura lejn il-Kapitali qalb ħsibiijiet varji u xi ftit rabja wkoll. Stramb dal-moħħ u stramba dil-qalb; bħal donnu reġa’ wasal tmiem il-ġimgħa. X’tgħamel, għażiż Pawlu!?

Mill-Luxol sa Firenze

July 10, 2015 | Uncategorized

Fi triqti mill-istazzjoni lejn iċ-ċentru ta’ Firenze kelli kunflitt ta’ ħsibijiet: bejn l-eċitament li daqstant tard f’ħajti ser immiss ir-realtà ta’ din il-belt tant maħbuba fost dawk li jħobbu l-arti iżda wkoll kemmxejn ta’ biżà mill-fatt li fi ftit ħin dik l-immaġini idealiżżata ta’ belt meraviljuża setgħat tisfaxxa fix-xejn. Għal mument l-immaġinazzjoni u r-realtà lletikaw b’qilla sħiħa ġewwa fija.

F’dawk il-passi bdejt nirrealiżża kemm għalkemm mingħalija “naf ħafna” dwar l-arti, biss ma kontx naf x’qed jistennieni wara dawk l-ewwel ħitan. Lura xi snin ilu diġà kelli nkun hemm biss għal xi raġuni jew oħra, jien u Stephanie konna għamilna bookings ħżiena! Oħti bdiet tirrakkuntali x’kien ġej għalija imma jien, dieħel ġo dik il-ħolma li ħlomt spiss u li issa kont ser nikxifha, bħal qishom ingħalquli widnejja.

Bħalissa ninsab hawn lura f’kamarti ġewwa, jew aħjar, fuq l-għatba tal-isbaħ belt fid-dinja iżda l-memorja ta’ Firenze għadha tberren bi ħlewwa waqt li nisma l-melodija ħelwa, b’xi kliem kemmxejn patetiċi, ta’ ‘Firenze Santa Maria Novella’ ta’ Pupo. Laqtuni numru ta’ affarijiet minn din il-belt.

Il-kelma ideali hija ‘sakra’. Tgħoġobni l-kelma ‘sakra’. F’Firenze trid tkun lest tisker bl-arti sakemm anki tasal tmur f’rokna tirremetti u terġa tmur tisker… L-ewwel sakra lili ġietni hekk kif wara l-mixja mill-istazzjon għal Via dei Calzaiuoli, sibt il-Katidral ta’ Santa Maria del Fiore hemm, quddiemi, ġigantesk, goff, kważi kważi jmur lil hinn minn kull proporzjon li l-uman jista’ jitħadded dwaru. Spiċċajt b’ħalqi miftuħ, forsi bħal meta kien skorja Totti kontra s-Sampdoria snin ilu. Bqajt b’ħalqi miftuħ ukoll quddiem il-Bisteccha Fiorentina tat-‘Trattoria Angiolino’, irrakkomandata b’saħħa minn sieħbi Gabriel. L-istess effett kellu l-ġelat tal-ġelaterija GROM kif irrakkomandat minn sieħbi Simon.

Bħal dejjem, fittixt li nsib lill-poplin fil-belt iżda nammetti li ma kinetx xi ħaġa faċli hawnhekk. Għalhekk ukoll, il-kunċert spettakolari ta’ Lorenzo Cherubini, a.k.a. Jovanotti fl-istadjum tal-Franchi, tani nifs. Hemm stajt induq togħma tajba tal-poplu Fiorentin. Nammetti li qam ġismi xewk xewk nismahom ikantaw il-kanzunetta ta’ Pupo b’vuċi waħda qabel ftuħ il-kunċert.

Jovanotti? L-aħħar li kont rajtu kien fil-Luxol wara Limestone Kick. Illum immatura aktar. Joffri spettaklu komplut. Jovanotti jirnexxielu jgħaqqad l-arti tal-mużika ma’ dik kontemporanja viżiva kif ukoll element qawwi ta’ teatru u film. Il-mużika u speċjalment il-kitba ta’ Cherubini tgħaddili ħafna enerġija u nħoss li dan il-mument għeni nerġa nispira ruħi sabiex inġib lura dak li ħaddieħor qatel fija.

“Abbiamo confidenza con i demoni interiori
sappiamo che al momento giusto poi saltano fuori
ci sono delle macchine che sembrano un miracolo
sappiamo come muoverci nel mondo dello spettacolo
eppure ho questo vuoto tra lo stomaco e la gola
voragine incolmabile
tensione evolutiva
nessuno si disseta ingoiando la saliva
Ci vuole pioggia, vento
e sangue nelle vene
pioggia, vento
e sangue nelle vene
e una ragione per vivere
per sollevare le palpebre
e non restare a compiangermi
e innamorarmi ogni giorno ogni ora ogni giorno ogni ora di più”

Fl-aħħar jiem ġewwa Firenze, laqtuni żewġ graffiti li kienu jgħidu xi ħaġa tipo “Fermate la città vetrina” u “Occupa le case”. Messaġġi li bħal qisu kkonfermawli li dak li ħassejt tul dawn il-ħamest ijiem kien minnu: filwaqt li Firenze hija belt li ma tħallilekx għażla ħlief li tisker fl-arti, fil-perfezzjoni arkitettonika, skultura u maestrija, ma tgħamililekx faċli ssib lir-ruħ tal-Fiorentini tal-llum. Bil-flus xtrajt il-biljetti biex stajt nidħol l-Uffizi u anki l-Galleria dell’Accademia. Bil-flus u bi stennija fi kjuwijiet twal tista’ tgawdi l-arti klassika, dik istituzzjonaliżżata imma lill-poplu Fiorentin trid tistinka biex issibu. Skantajt kemm nies lesti jqattgħu siegħat twal fil-qilla tax-xemx sabiex jidħlu jieħdu selfie ma’ David jew jqattgħu ħames minuti quddiem it-‘Twelid ta’ Venere’ ta’ Botticelli. Mumenti sbieħ tara dawn il-klassiċi quddiem għajnejk u tiskopri oħrajn li forsi qatt ma tkun smajt bihom iżda nasal naqbel li Firenze hija kemmxejn ta’ vetrina fejn l-istituzzjoni tal-arti tinħass aktar mill-espressjoni libera tal-poplu. Nistħajjel li huwa diffiċli għal artist kontemporanju li ma jħossux fgat minn tant tjubija tar-Rinaxximent. Ħadt gost ninduna li kien hemm l-proġett ‘Human’ ta’ Gormley għalkemm ma sibniex ħin immorru narawh. In-nuqqas tal-kontemporanju lokali f’belt daqstant kbira jinħass u nħoss li huwa argument importanti f’kuntest ta’ belt tant sinjura b’arti li għamlet x-xorti tal-Ewropa u anki tar-razza umana. Nittama li għandi żball, filwaqt li nestendi l-argument għal fuq il-Belt tiegħi.

Ħadt gost inżur xi bottegi u nibda’ diskursati ma’ ħaddiema jew imprendituri ta’ ħwienet. L-arti hija dik li sseħħ ta’ kuljum minn dawn in-nies. Fost dawn insemmi lil Michele ta’ Move On | Finest Beer Best Vinyl, lit-tlett tfajliet ġewwa Quelo Bar, lill-Contempo Records, lill-bottegi tal-ġilda ġewwa l-Bażilika ta’ Santa Croce, lix-xufiera tal-varji ‘buses’ u lill-ħaddiema fit-Trattoria Gustoleo. Il-graffiti, fil-maġġoranza artistiċi, li jitħallew tul it-toroq ukoll huma sinjal tal-poplu tal-llum.

Forsi huwa mpossibbli ssir taf belt b’daqstant storja f’ħamest ijiem aħseb u ara lil niesha imma ma nistax niċħad li sirt inħobb lil Firenze xorta waħda. Belt miżgħuda bi sbuħija li ironikament għandha bżonn rinaxximent; twelid ġdid f’dak li huwa llum biex hekk kif diskuss f’dan l-artiklu, ma tkunx belt mużew imma belt ħajja bit-Toscani u t-talenti kontemporanji tagħhom.

Ngħidu Iva

April 12, 2015 | Uncategorized

Nibqa’ ngħid li dik l-imbierka mistoqsija tar-referendum hija kruċjali fid-dinamika psikoloġika tal-vot. Fiha nfisha, timbuttak tivvota favurha. “Taqbel li nixtrilek ġelat?” bla ma trid tħajjrek tgħid iva… iżda “Taqbel li nevitaw ġelat illum?” tindikalek li min qed isaqsik għandu ntenzjoni jurik li dak il-ġelat jaf ma jkunx ta’ ġid għalik fl-okkażjoni. L-istess dawn l-imbierka referendi.

Huwa appuntu għalhekk fejn dejjem emmint, u għadni nemmen li, ‘l bogħod minn dak li tgħid il-liġi bażwija, quddiem mistoqsija hekk, dawk li jastjenu għandhom jiġu msarrfa f’vot li żgur mhux jgħid “iva”. Meta fl-uffiċju xi ħadd jistaqsi “min irid café?”, dawk li jibqgħu siekta, xorta jibqgħu bla café! Sempliċi le? Imma sfortunatement, il-liġi tmur oltre is-sens komun u sempliċi.

Imsomma, quddiem din l-ambigwità, reġa rebaħ l-IVA, rebħet l-injoranza ta’ poplu mhux edukat (ministru please note) u l-biżà tal-għeżież politikanti ggranfati ma’ kull vot! Rebaħ ukoll sieħbi Wayne li ftit ġranet ilu nebbaħna bil-profezija traġika ta’ Fantozzi fuq din Malta:

Rebaħ ukoll il-faqar ta’ kampanja xotta kontra dan il-vot. Kampanja bl-ingliż li klassifikat lilha nfisha l’bogħod mill-Malti tipiku. Waqt li kellha timbotta il-“LE’, din il-kampanja mbuttat “SHout”. Napprezza jekk Anġelik inebbaħni biex nifhem x’kienet l-istrateġija.

Rebaħ ukoll il-faqar tal-artist Malti li jisparixxi meta jkun hemm bżonn vuċi kreattiva u friska li twassal messaġġ politiku. Kien biss Trevor Borg bi ‘Crossfire’ li ssogra jitniffes u jinstiga mistoqsijiet. Nittama li għandi żball hawn!

U issa qegħdin hawn, illum 12 t’April 2015, jum għażiż għal żewġ persuni mportantissimi f’ħajti u li naf li jinsabu mbikkma b’dan ir-riżultat. Ħasra. Xtaqt, anki għalihom li jkun jum differenti!

Ngħalaq billi ngħid “grazzi Joseph” u “grazzi Simon” għal dan ir-rigal nazzjonali. Nittama li fil-monument figurattiv li għad jghamlulkom mas-sett meraviljuż quddiem Kastilja, il-ħamiem Belti jsib fejn jistrieħ u jserrraħ biżgħatu mit-tiri tal-kaċċa fir-Rebbiegħa.

Ħa nikkonsla billi nara lill-Fantozzi ta’ Malta (għax hekk jismu l-video fuq YouTube!).

Napoli, rakkont dwar Napoli

April 6, 2015 | Uncategorized

Napli, Napli, Napli. Dik il-kelma bħal pendlu, jitbandal fl-infinit, joqrob, umbagħad jitbiegħed; bla heda; għal dejjem. U hekk reġgħet ġiet u telqet esperjenza oħra fil-belt il-maħbuba. B’ħafna xebħ ma’ belti, Napli serqitli qalbi u kif dejjem kont avżat, tatni iktar milli kemm kien mingħalija sejjer ngħati.

Illum, wara s-sitt mawra f’din il-belt u il-kaos ħlejju tagħha, nistaqsi x’inhu dak li jimla’ ‘l qalbi meta nirfes dik l-art. Issuspettajt li forsi kien kollu sforz nostalġija tal-esperjenzi passati ta’ volontarjat ma’ tfal u żgħażagħ Naplitani. Iżda le. Issa naf li m’huwiex hekk.

Napli hija l-personifikazzjoni tal-arti fejn fil-forom sbieħ u koroh ta’ dak li l-bniedem jaf joħloq, tieħu forma l-ħajja. L-ifjen senswalità u sbuħija jgħixu id f’id ma’ kruha eżasperanti. Il-melodija tmelles widnejk u tiżfen mal-ħsejjes iżarrtu tal-muturi ġerrejja jħokku ma’ sormok. Il-ġenn fit-toroq tistħajjlu f’konverżazzjoni kontinwa mas-sliem fis-sotterran modern. F’Napli jiltaqgħu l-baxx u anki l-għoli tal-bniedem. L-injoranza mgħannqa mal-ġenju; il-faqar mal-ifjen ġojjell; il-vjolenza ta’ qalb silġ issibha għaġna waħda mal-imħabba espressa fuq kull ħajt, u kull skoll li jmiss mal-ibħra f’Mergellina.

Napli. L-ewwel belt stranġiera li laqgħetni fiha bit-tgħajjir, daqqiet ta’ sieq u l-isfida tal-mibki, ċkejken, Luigi, iżda li kuljum tpattili b’emozzjoni kbira u taħlita ta’ dmugħ u ferħ. Napli tfakkarni li l-ħajja fiha sens li tgħixha, hekk kif inhi; qalb in-nies, bl-arti tfewwaħ imżewwqa minn idejn pizzar u bit-theddida kontinwa ta’ vulkan.