Tag: malta

Il-futur huwa sabiħ, Ġaħan!

March 26, 2022 | Tberfil

Il-jum tat-tribù Maltin wasal. Il-jum meta il-folla fuq din il-“ġungla tal-konkos” demokratika jkollha l-unika opportunità li ssemma leħinha, wasal. It-traġitt lejn dan il-jum kien kemmxejn paċifiku din id-darba. Ikolli ngħid kien vjaġġ monotonu. Forsi għax il-modgħija u anki d-destinazzjoni kienu magħrufa minn kmieni – fatt magħruf, għalkemm ironiku.

Hemm min tenna li l-għażla ta’ llum hija bejn il-passat u l-futur. Le mhix. L-għażla li ser inwettqu llum hija għażla ta’ valuri li kull wieħed u waħda minnha ser twettaq fi sfida mal-kuxjenza. Fl-aħħar snin ġiet ipperpetwata l-kultura fejn kollox huwa suġġettiv u l-kritika hija meqjusa bħala ċajt u allura injorata sa ma tintesa. Laqat il-likk sieħbi Jon Mallia meta fil-poddata tiegħu ma’ Fredu Sant spjega kif anki quddiem kummenti serji li għadda huwa stess, il-Pulizija ma kellha l-ebda reazzjoni. Indikazzjoni ċara ta’ kif il-Gvern jinjora l-verità sabiex jevita kull forma ta’ ġuri. Il-biża tal-Prim Ministru li jattendi intervisti varji, fosthom ma’ Mallia u Times of Malta, hija xhieda oħra ta’ dan l-atteġġjament beżgħan mill-verità.

Filwaqt li ħafna waqgħu għal din il-perverżjoni tal-intelliġenza, il-kuxjenza tibqa’ tissielet, għalkemm fgata minn aljenazzjonijiet varji. Hemm ġew fil-kaxxa, bħal f’qabrek, tkun waħdek, forsi quddiem Alla, u kull darba li b’vot titnejjek bil-kuxjenza tiegħek, issammar musmar ieħor, li ma jinqala’ qatt, f’sidrek stess. U meta tħabbat fuq sidrek “ħtija tiegħi” waqt xi quddiesa, id-demm tħossu jċarċar u jċappas.

Fl-aħħar snin għexna żmien fejn l-illegali huwa permess, l-abbuż mill-awtorità sar norma u l-flus saru riga li biha tkejjel il-ġid. Bil-lingwa tal-flus twettqet strateġija li nisġet lil Ġaħan f’għoqda ta’ lealtà li ddardar lejn il-Gvern. Għax bil-flus tgħannaq u tbus. Bil-flus issalva lil Barabba qabel l-Għid. Bil-flus toffri xogħol tajjeb lil min ma jistħoqqlux u dan isir suldat tiegħek għal dejjem, u theddida għal min jażżarda jikkummenta dwarek.

L-aħħar ħames snin kienu snin li fihom ġiet ikkultivata u mxerrda biża li wasslet lill-poplu sabiex jiskot quddiem il-ħażen jew saħansitra jinterpreta l-istess ħażen bħala verità. Din il-biża twasslet ukoll f’forma ta’ obbligazzjoni, sabiex ħafna nies jivvutaw lill-Gvern “għax dan jgħaddilna ħafna xogħol”. Fost l-akbar vittma insibu l-artisti Maltin, siekta quddiem tant inġustizzji li ma jmurx jitilfu xi fondi tal-Gvern jew jitilfu r-rispett ta’ xi gallerista popolari! X’mistħija! Din l-omertà twassal lil Ġaħan jemmen li kollox huwa sew u li l-mewġ jinsab biss fil-baħar.

“Kabbarna l-ekonomija”, “Irridu nkabbru l-ekonomija” – inkabbru, inkabbru, inkabbru fuq gżira li ma tikbirx. Inkabbru u nifgaw. Inkabbru u neqirdu. Inkabbru u mmutu. Inkabbru, niġu abbużati u ndaħħku lill-Ewropej bina – kif ġara ma’ Maurizio Crozza fi Frar li għadda. Gvern li jrid jibqa’ jkabbar l-ekonomija u mhux itejjeb dik preżenti huwa gvern b’riċetta għall-mewt ta’ pajjiżna.

“Il-futur huwa sabiħ” jgħid il-billboard konklussiv. Dan forsi b’riferenza għax-xirjiet, televiżjonijiet, apparat u rigali varji li tqassmu b’xejn ma’ ċertu nies fl-aħħar ġranet, sabiex jinxtara s-sapport fl-aħħar ħiniijiet. Sabiex Kristu jinbiegħ. Fl-2013 fdajna, jien l-ewwel wieħed, lil min iddieħak bina. Fl-2018 ma fdajt lil ħadd. L-aqwa żmien kien farsa u minflok, fl-aħħar ħames snin waqqajna lil Malta f’medjokrità aktar profonda minn qatt qabel. Issa għażliet m’għandix.

Teħilx hawn taqra! Sarlek il-ħin! Qum u mur ivvota. U kif toħroġ iġbed il-bieb warajk. Isa!

Ir-raġel fuq is-sur u lil hinn minnu

November 21, 2021 | Tberfil

Is-sagħtejn neqsin għoxrin ta’ filgħodu u l-poddata ta’ Jon Mallia tinsab għaddejja taħt dan id-dawl abjad; bħalissa fid-disgħa u għoxrin minuta tagħha. Kemm hu kalm dan Matthew Caruana Galizia. Nibqa’ niskanta. Imma ejja nħallu dak il-misteru fil-ġenb.

Fl-aħħar snin il-kapaċità li ndawwar ħsibijieti fi kliem miktub, jew ejja ngħidu ittajpjat, naqsitli sew. Ir-raġuni għadni ma skoprejtiex għalkemm għandi suspett li kollox huwa frott kumment aħdar li kienet qaltli waħda mit-tfajliet li fil-passat stqarrew li ħabbewni. Biss illejla kif smajt lil Matthew jgħid “we need a cultural change”, reġa’ iċċaqlaq il-vulkan ta’ fija u ġejt sa ħdejn il-kijbord, biex nikteb u nipprova ngħaqqad kitba qasira li baqgħet fil-limbu.

Ħasra li Matthew Caruana Galizia ma jitħadditx bil-lingwa Maltija. S’issa YouTube qed jimmarka 11,126 viżwaliżżazzjoni tat-taħdita tiegħu ma’ super Jon. Probabbli dawn huma l-konvertiti Maltin li kapaċi jifhmu dak li qed jipprova jgħid. Ninsab ċert li l-Ġaħan, ossija dawk il-fidili li rrefera għalihom Zammit Lewis, lanqas tgħaddilu minn rasu jisma’ dwar il-verità ta’ dan ir-raġel. Dnub.

F’silta minn tiegħu, Jovanotti jgħid “Dicono che è vero che ogni sognatore diventerà cinico invecchiando”. Sa ftit snin ilu kont nistmerru b’qalbi u ruħi kollha dak il-vers. Illum nifhmu u nasal nassoċja ruħi miegħu. Illum iċ-ċiniżmu nsibu mediċina sabiex meta naħseb dwar is-soċjetà li fiha ruħi sabet postha f’dan il-ġisem, nikkalma u ngħix ġurnata oħra mingħajr ma neħodha wisq bi kbira.

Ilbieraħt lura inqala’ kjass dwar erbgħa idjoti li nqabdu fuq vidjo iħajjru persuna f’diffikultà psikoloġika sabiex itiha għal isfel minn fuq is-sur f’Hastings. Xi uħud ħarġu bi ħġarhom jiċċaraw li dawn huma biss ftit u li ma nistgħux ngħidu li dan huwa l-istat tal-Malti fl-2021. Fl-istess waqt fuq Facebook, Malti kwalunkwe daħal jgħajjar ġuvni li tilef ħajtu traġikament f’inċident tat-traffiku u bħala reazzjoni aktar Maltin bagħtuh jieħdu f’għoxx familtu u f’għoxx l-aħħar mejjet tiegħu. Fl-istess waqt, Caruana Galizia qed jitkellem fuq “stupidity and bribery” li tirrenja fil-klassi politika ta’ dan il-pajjiż u fl-istess waqt qed niftakar fuq kemm nies iċċelebraw il-fatt li ladarba Maltija għajjrithom, kien ħaqqha li “tinġabar biċċiet” minn għalqa fil-Bidnija. Hemm bżonn infihem il-matematika f’dan kollu?

Malta, niesha u l-kultura tagħhom huma morda. Dan il-pajjiż tnawwar fil-qalba tiegħu. Dan il-pajjiż biegħ ruħu għall-flus għax iqis il-flus bħala l-uniku valuta valida. Dik hi l-kultura tagħna. Jekk qatt ma rrealiżżajt, il-Ministeru tal-Kultura filfatt, ma jindirizza qatt il-kultura! Il-kultura mhix il-programm artistiku li organizza l-Ministru flimkien mal-Kunsill tal-Arti. Il-kultura mhix l-avvenimenti tal-Valletta 2018 jew il-VCA. Mhix is-siti restawrati mimlija monstri sagri ta’ Heritage Malta. Il-kultura mhix kunċert ta’ vjolini fit-Teatru Manoel jew xi sessjoni tat-teatru ta’ Teatru Malta. Dawn li semmejt huma biss ftit minn eluf ta’ aneddoti jew, għodda storiċi u artistiċi, li jistgħu jiffaċilitaw sabiex il-Malti jipprattika kultura animata, infurmata u kreattiva.

Il-kultura, fl-aħħar mill-aħħar hija l-kwalitajiet u drawwiet tal-poplu llum… sottomess, jekk mhux kompliċi, għall-organizzazzjoni kriminali li tmexxih. Kultura b’faqar ta’ ġudizzju kuxjenzjuż. Kultura li tiċċelebra d-donazzjonijiet sfurzati fl-Istrina. Kultura tal-politikament korrett maħduma apposta sabiex ma tħalliniex inlissnu l-verità sħiħa. Kultura ta’ artisti li lanqas għandhom ħila jagħmlu kumment kritiku kontemporanju b’xogħolom iżda jintilfu jorgażmaw bis-superlattivi għal kull idea fqira li tiġi maqsuma fuq il-mezzi soċjali. Basta jilgħaqu. Basta jdawwru tazza nero d’avola u lira. Kultura ta’ sistema edukattiva li tipproduċi ġurnalisti bla kapaċità li jinvestigaw lil hinn mill-ħmerijiet fuq Facebook u Tik Tok. Kultura ta’ nies influwenti li jibqgħu jgħidu li kollox “business as usual” li ma jmurx tikrolla l-ekonomija. Kultura tad-dnub u mhux tal-imħabba. Dik kultura: “bribery, corruption” u magħhom inżid “alienation”.

It-tama tiegħi f’dan il-pajjiż spiċċat biċċiet f’għalqa – forsi kontemporanjament mal-mewt tal-ġurnalista. Jista’ isalvana biss żmien ta’ uġiegħ psikoloġiku u fiżiku kollettiv li jħassar dak li aħna u jwellidna ġodda. “Kunflitt aħrax, gwerra qalila”. Dejjem noħlom f’dawk u fl-“ilsna twal tan-nar jibilgħu Strada Rjali”. Jista’ jsalvana baħar dmugħ li forsi jaħsel d-demm mis-semm. Forsi jinxfilna lsienna quddiem bniedem fuq xifer is-sur. Forsi nsalvaw ruħna, jekk fhimna r-regoli ta’ din il-logħoba!



L-aqwa (li) fl-Ewropa

June 7, 2020 | Tberfil

Għadna kif smajna l-istqarrija tal-Prim Ministru u l-osservzjonijiet akuti tiegħu dwar id-deċiżjoni li ttieħdet matul dan il-lejl tas-sebgħa ta’ Ġunju, li jiddaħlu l-persuni li kienu fuq il-Captain Morgan Europa II.

Nibqa’ affaxxinat nisma’ lil-Prim Ministru tiegħi jammetti, sa fl-aħħar, li l-Unjoni Ewropea (għalkemm hu rrefera għall-Ewropa) ħallietna waħedna. Jinsab dispjaċut u rrabjat! Fl-stess waqt jiċċelebra l-fatt li mar il-Libja u li l-mara wissietu li ma kinetx deċiżjoni responsabbli.

Biss, Robert Abela jiftakar li meta t-Taljani permezz ta’ Salvini (25 ta’ Ġunju 2018) u aktar tard Di Maio (2 ta’ Frar 2020) marru lejn il-Libja għax huma wkoll stqarrew li l-Ewropa nesithom, dan il-Gvern lagħbha tal-cool u baqa’ sieket josserva minflok akkumpanjahom? Niftakar li fiż-żmien meta Salvini ħa l-inizzjattiva li jmur il-Libja, dan ġie njorat minn ċertu kmamar tal-aħbarjiet b’editorjali maħduma biex jitnejjku bih u eventwalment biex jiċċelebraw il-fatt li dan ma kienx rebaħ il-Gvern fl-aħħar elezzjoni – bla ma rrakkontaw il-farsa li saret biex dan seħħ.

Illum nieħu gost ninnota kif il-kmamar editorjali Maltin għadhom interessati f’dak li twettaq l-Ingilterra, anki wara li din ħarġet bi kburija mir-rabtiet tal-UE. Aħna kkunsmajna sittax-il sena s’issa u filwaqt li rbaħna l-opinjoni pubblika billi tajnihom xi erba’ scholarships u impiegi ta’ lussu f’pajjiżi oħra, ġibna pajjiżna dipendenti mill-UE u maħkuma minn valuri tal-plastik. Sadattant iħalluna nifirħu b’rixna li aħna l-aqwa fl-Ewropa.

Kummiedja ħelwa wisq fejn il-Prim Ministru baqa’ sorpriż kif dawk abbord irvillaw wara tant ġranet imsakkrin ġo loqma dgħajsa.

L-UE saret mudell finanzjarju u xejn aktar. Anki sempliċement salvataġġ ta’ persuni mill-ibħra ġie mfassal fi proġett finanzjarju minflok inizjattiva ġenwina u libera għall-ħarsien tad-drittijiet umani. Illejla rajna tmiem din il-kummiedja tal-Captain Morgan, irrakkuntata b’mod ħelu wisq sieħbi Arist Cordina. Kummiedja ħelwa wisq fejn il-Prim Ministru baqa’ sorpriż kif dawk abbord irvillaw wara tant ġranet imsakkrin ġo loqma dgħajsa. Jekk tassew ried li jħalli lil dawn il-persuni ‘l bogħod minn xtutna, missu allura salva lill-ekwipaġġ, appuntu kif talbuh u mhux niżżel lill-agressuri. Hemmhekk konna naraw jekk tassew kienux iżommu mat-theddida u jisplodu ċ-ċilindru tal-gass. Minn naħa l-oħra jekk tassew ried ikun uman u joffri għajnuna allura missu daħħalhom l-art minnufih jew wassalhom lura minn fejn telqu b’mod dinjituż!

Bħal sieħbi Arist nistaqsi għalfejn tant sforz għal din il-kummiedja kollha li kellha epilogu tant ovvju? Ir-risposta jkolli ngħid li hija waħda finanzjarja illum ukoll. Issa COVID għadda u d-dgħajsa rriduha lura għat-turisti. Illum il-flus kollox! Tkellem lin-nies, anki dawk ta’ ruħ tajba, u tinduna kif l-UE rnexxielha li mill-biżà tal-faqar tibni għoġol tad-deheb li kulħadd qed jadura. U fejn hemm l-allat foloz ilkoll kemm aħna nafu x’hemm.

Insellem lil dawk il-Maltin li f’dan il-jum, mitt sena ilu u waħda, issieltu għall-valuri li l-ħakkiema kienu fgaw u nittama li xi darba jispirawna sabiex nerġgħu nqumu u nirbħu lura l-valuri tagħna.

Taħt Santa Luċija

March 14, 2020 | Artistic

Ġejt bla mistenni
fis-serqa ta’ filgħaxija,
imneżża’ mir-rieda
taħt Santa Luċija.

Bis-swaba tmelles xagħri,
itterraq tikmix idejja.
Riħatek balzmu.
Anġlu t’inkejja.

Isqini nbid minn sidrek,
bħall-ħalib li sqietni ommi.
Għerriqni fi ġmiel ħarstek,
xufftejk serraħ fuq fommi.

Wellidni bħal f’bikja,
ċesarja telf id-demm.
Waħħadni ma’ ruħek,
sakkarni hemm.

Missier il-Maltin

February 12, 2020 | Tberfil

Għaddiet festa oħra u uħud minn sħabi diġà ġiethom l-ispirazzjoni jiktbu kelmtejn u jiżżu ħajr lil min jistħoqqlu. Jien stenbaħt f’nofs ta’ lejl u intfajt inġedded il-memorji ta’ dawn il-ġranet tal-ġenn, imma ninduna li mpossibbli tlaħħaq: kummenti, ritratti, vidjos, artikli online, tags u varjetà ta’ ħoloq oħrajn. Lili saħansitra kwotawni ta’ LovinMalta bir-ritratt “Ibda għodd”! Għadni mpressjonat bis-sett ritratti ta’ Sebio Aquilina u vera qed nistenna bi ħġari x-xogħol ġdid ta’ sieħbi Carl Farrugia! Ħafna u ħafna materjal ta’ reazzjoni li tassew ifakkarni li dak ix-xogħol kollu ta’ matul is-sena, għandu skop tajjeb u wiesgħa. Skop li anki jekk mhux kulħadd jasal jinterpreta fil-qofol sħiħ tiegħu (għax mhux faċli), xorta waħda għandu effetti kollaterali mill-aktar sinjuri.

Ritratt ta’ Carl Farrugia

Ħadd ma jista’ jiċħad li l-missjoni tagħna l-Pawlini li nfakkru lill-poplu Malti dwar din il-ġrajja li tassew seħħet f’Malta, nisġet u għadha tinseġ l-identità u l-kultura ta’ poplu fuq ħafna livelli fosthom dak reliġjuż, spiritwali, politiku u soċjali. U għalhekk li l-Pawlini jħossu mhux biss pjaċir iżda wkoll responsabbiltà fl-organizzjoni ta’ dan l-avveniment.

Dejjem nieħu pjaċir nara kif nies li jiġu għal din il-festa għall-ewwel darba, ma jieqfux jikkumplimentaw. Kulħadd imur lura b’qalbu tħabbat ftit iktar ikolli ngħid.

U jien? Ilbieraħ bkejt quddiem Pawlu; mhux għax irrid wisq jien! Għall-grazzja t’Alla, il-Mangion biss induna u ta’ ġentlom li hu ġie tani tgħanniqa. Bkejt b’riżultat ta’ rabja u pjaċir li ltaqgħu fl-istess mument. Rabja dwar ħolm li jibqa’ ma jirrealiżżax ruħu, u dwar mistoqsijiet li għadhom u ser jibqgħu għal dejjem mingħajr risposta. Fl-istess waqt il-pjaċir b’festa li ġġib il-ħajja u b’komunità ħelwa li fl-aħħar qed terġa’ toħlom.

Wara dawn il-ħafna posts sbieħ fuq il-mezzi soċjali hemm rakkonti ta’ sfidi kbar. Hemm grupp ta’ nies li jaqdfu kuljum, idaħħlu idejhom fil-but, jiddedikaw ħinhom u jissagrifikaw lilhom infushom u lill-familji tagħhom. Wara t-tlellix tal-posts fuq Facebook, hemm laqgħat, wara laqgħat, wara laqghat. Hemm diżgwidi, hemm feriti, hemm persuni li jaħdmu għar-rikonċiljazzjoni, hemm suċċessi kif ukoll diżappunti.

U ħabib tiegħi qalli: “dawn il-festi m’għandekx bżonnhom. San Pawl bik u mingħajrek xorta ġie u telaq”. U hawn il-bużillis. Għax aħna l-Pawlini mhux talli nemmnu li San Pawl wasal fuq din l-art iżda nafu li għadu hawn, magħna, fostna, fina. Kif? Sempliċi.

San Pawl wasal għandi permezz ta’ missieri Vincent (aka Ċensu) li żgur ma jridhiex ta’ qaddis miexi fuq l-art iżda li fis-silenzju, u forsi bla ma jaf, dejjem urieni u għadu jurini li dak il-prinċipju Pawlin ma tgħixux biss billi mis-26 ta’ Diċembru sal-10 ta’ Frar, iddoqq l-marċi tas-Società La Valette fuq volum li jtarrax, imma billi fis-siegħa tal-prova, tkun hemm. U Ċensu dejjem hemm kien u hemm għadu, avolja mbenġel bid-daqqiet ta’ ponn tal-ħajja.

Ritratt ta’ Sebio Aquilina

U jekk wasalt s’hawn u mingħalik li dan it-tip ta’ raġunament nasal għalih jien biss, nassigurak li sejjer żmerċ bil-kbir. Ejja hawn, tkellem man-nies u għodos fil-fond ta’ twemminhom u l-kultura tagħhom, u forsi tibda tifhem li San Pawl m’huwiex biss vara tal-bliegħ għalina l-Beltin. Il-grigal, is-sikka, in-nawfraġju, il-pruwa mwaħħla u l-poppa mfarrka, l-għawma u l-ħelsien mill-għarqa; huma metafori misluta minn rakkont veru. Metafori li jtuna skop u tama f’ħajjitna. U ta’ dan aħna nafu li fortunati.

Grazzi? Hemm wisq. Imma b’mod spontanju jiġuni ftit grazzi li nixtieq niddokumentahom għal dejjem hawn. Żgur mhux forsi, lill-arċipriet Dun David John Cilia li laqagħni, anki fuq livell personali, b’rispett liema bħalu. Grazzi għall-enerġija, serjetà u tbissima li ġibt miegħek. Naħseb irċevejna rigal kbir din is-sena! Grazzi wkoll lill-assistent tiegħu Dun David Torpiano, bniedem kolt u li wassal ċertu serenità bl-istil ta’ ħidma tiegħu. Tassew żewġt irġiel li jispiraw.

It-tieni grazzi tmur għal dawk il-ħabbrieka ta’ wara l-kwinti li rari jaqilgħu “grazzi”. Hemm kwantità imma fuq livell personali nirringrazzja lil Martin Gravina u Louise Fenech li bil-karattri uniċi u kkuluriti tagħhom, huma ta’ ispirazzjoni kontinwa.

It-tielet grazzi tmur lill-Għaqda tal-Pawlini; li dis-sena qed tiċċelebra l-ħamsin sena mit-twaqqif tagħha; kumitati, fergħat u membri attivi. Għandna wisq ġmiel bejnietna – u dawn ir-riżultati huma xiedha – ejja nibqgħu nibżgħu għalih! Grazzi kbira mmens lis-Segretarju u ħabib Douglas li għalkemm kellu kull raġuni sabiex iwaqqaf jew inaqqas il-kontribut tiegħu fl-aħħar xhur, baqa’ hemm bis-saħħa u kkonferma dak kollu li ktibt jien hawn fuq. Għax anki hu kellu gwida soda li għaddielu valuri li ma jħassarhom ħadd u qatt.

L-aħħar grazzi lil Ċensu, missieri. Dan ir-ritratt miegħu quddiem dak li hu semmieni għalih u laqqani miegħu sa minn meta kelli 15-il jum. Grazzi ta’ kollox pa.

Ritratt grazzi lil Carl Farrugia

Grazzi Frans Giles!

July 23, 2019 | Tberfil

Illum kienet ġurnata twila u produttiva ta’ xogħol. Biss fil-mument li filgħodu dħalt niċċekkja Facebook u sibt il-messaġġ ta’ sieħbi Carl li nfurmani bil-mewt tal-għażiż Frans Giles, nammetti li kelli aptit inqum u nitlaq ‘l barra nibki. Sfurzajt biex inżomm id-dmugħ u sibt refuġju fil-lista ta’ affarijiet li kelli nagħmel għall-fini tad-dmijiet tax-xogħol.

X’naqbad ngħid fuq dan ir-raġel? Persuna li żewwaq b’tant sempliċità it-tfulija tiegħi meta spiss kont immur biex nagħmel xi qadja lil ommi; nidħol bil-ġirja fil-ħanut tat-té ta’ Frans “il-Giles” u ngħidlu x’kellna bżonn.

Sakemm jinqala’ minn wara l-bank u jidħol fil-kamra mudlama fuq il-lemin sabiex iġib dak li nkun tlabtu, kont nintefa ninnota lil xi erba’ irġiel bilqiegħa, jaqraw gazzetta jew jieħdu t-té. Kien żmien ieħor u aħjar. Mingħajr il-mobile, mingħajr Facebook u Instagram. Dak iż-żmien in-nies kienu jiltaqgħu wiċċ imb’wiċċ sabiex jitkellmu u izekzku.

Niftakar ġranet meta akkumpanjajt lill-għażiża ommi għax-xirja, dħalna għand Frans u b’ġentilezza liema bħalha, isellem u jibda xi diskursata, minn dawk li ommi tant kienet tħobb. Kelmtejn dwar dak li kien qed jiġri fl-inħawi jew dwar valuri jew dwar kif bdew jinbidlu ż-żminijiet. Kont naffaxxina ruħi ninnota d-diskursata titwieled, tinbet u tiżvolġi fi ftit sekondi. Niftakar lil Frans jirrakkonta ġrajjiet passati, meta fl-aqwa tiegħu kien Pulizija jekk m’inix sejjer żball. Kien raġel rett u jisħaq li l-irġulija titlob rispett u kelma soda.

Nista’ ngħid li Frans kien skuża għall-ewwel passi ta’ indipendenza għalija. Ommi, li kienet b’sebgħa għajnejn fuq binha, ma damitx ma bdiet tafdani mmur b’xirja jew insarraf xi ftit flixken tal-ħġieġ sabiex Frans isarrafomlna fi ftit ċenteżmi. Kienet tara li kull flixkun ikun nadif tazza sal-inqas dettall, tgħabbihom f’basket taċ-ċarruta daqstant ieħor nadif tazza u tibgħatni ‘l hemm, konxja li Frans ser jagħmilli premura sabiex mingħandu nerġa’ dritt lura lejn id-dar. U hekk kien ikun, għax għall-grazzja t’Alla dejjem sibt hena fid-dar sakemm il-ħajja ma ħaditniex kollha kemm aħna f’toroq mudlama bla mistenni.

‘Sporting Clive’ fi Triq Santa Luċija, fil-Belt Valletta

‘Sporting Clive’, għax hekk kien jismu l-ħanut ta’ Frans, ilu li għalaq. Jgħidu li kien ħadulu l-Gvern. Jgħidu ħafna imma l-verità qatt ma sirt nafha. Dejjem ħlomt li nerġa nara lil Frans jipprova jixref f’dik il-gallarija minuskola, għoddha ser iċċedi, sabiex isaqqi qasrija jew jagħti titwila fi Triq Lvant. F’dak il-ħanut kont inħossni ‘home’ u forsi minn hemm bdejt nifhem is-sbuħija tal-komunità.

L-aħħar darba li kellimt lil Frans kien taħt il-gallarija tiegħu ħdejn Ta’ Liesse. Irrakkuntali kif xi ħadd kien daħallu d-dar u serqu. Bħal dejjem, saqsieni kif tinsab ommi u daqs li kieku hu ma kien għaddej mill-ebda tbatija, tani dik il-ħarsa li tgħid ħafna; jew kollox.

Dawn il-persunaġġi bħal nistħajjilhom ser jgħixu għal dejjem. Qatt ma bsart li dik kellha tkun tal-aħħar u saħansitra ilbieraħt lura ħarist lejn il-gallarija biex nara narahx kif kien qed ikun fl-aħħar snin.

Illejla filwaqt li l-inħawi fejn seħħ dan kollu jinsab mifqugħ bil-kant idarras ta’ Ivan Grech u jien qed nipprova ngħarraq il-ħoss bi ftit mużika mill-Palestina, id-dmugħ jinżel hekk kif ninduna li biċċa tassew sabiħa mill-identità li sawwritni u dik Beltija, intemmet. Belti kif nafha, tkompli tisparixxi.

Ma jibqax biss memorji ta’ Frans. F’moħħi jiġu ulied Frans u anki n-neputijiet tiegħu, ħbieb tiegħi – dawn tal-aħħar uħud mill-aħħar eżemplari ta’ tfal Pawlini Beltin li għadna x-xorti ngawdu – u noħlom li jekk ikolli x-xorti nixjieħ bħalma xjaħ Frans, narahom jiġġieldu huma wkoll għal dak li hu Belti, dak li hu tal-komunità, rett, skjett, ġenwin u ta’ valur.

Intemm dan il-ħsieb bil-memorja tal-vetrina tal-injam u ħġieġ li kellu Frans fil-ħanut. Il-ġenna minn hemm bdejt nifimha. Kienet vetrina antika, mhux wisq mgħobbija bi prodotti, imma fiha kont nilmah dawk il-gallettini jew ċikkulati li ta’ tifel li kont dejjem tlabt lil ommi ma tinjorax! U hekk kif kienet tisma’ talbi u nara lil Frans jgħolli l’atu sabiex inewwel dak li nkun xtaqt, kont intiegħem ferħ ġenwin li ma kontx insib fi ħwienet oħra.

Grazzi Frans. Kif saħaq sieħbi Mario Vella l-Brikkun, kultant niżolqu nożannaw lil xi ħadd li jiġi nieqes u npenġuh bħal qaddis miexi fuq l-art. Ma ngħidx li kont qaddis imma llum nixtieq infakkar is-sbuħija tas-sempliċità li kont tħaddan. Nitlob li l-Mulej ineħħi dik il-kisra minn għajnejk u jibdilha fi dmugħ ta’ ferħ kbir li bis-sempliċità ta’ ħajtek, għoġbok trawwem madwarek u anki fija. Grazzi ħafna Giles – konvint li, li kieku tiftakar fik, illum, anki ommi qed tibkik.

Ġirbi b’dixxendenza u b’direzzjoni

April 14, 2019 | Tberfil

Sieħbi Christopher Cassar talabni nikteb kelmtejn dwaru fil-perspettiva tal-ħidma li għaddej biha sabiex f’Mejju li ġej, il-Ġirbin jagħtuh il-fiduċja tagħhom u jerġa jirritorna bil-kbir fil-Kunsill Lokali tal-Birgu. Tajtu kelmti li nagħmel hekk bil-mod tiegħi. Ma nemminx li sentenza jew tnejn, kif ġejt mitlub, huma biżżejjed biex ngħid dak li għadni ngħid.

Ħa nibda billi, kif xieraq, infakkar id-dixxendenza Beltija tiegħu fil-familja taz-Zoj. Iżda naħseb dwar kemm tħabbat qalb Chris għal-Birgu, mhux ser inkun jien li noffri xi esklussiva!

Lil Chris sirt nafu ftit snin ilu ġewwa l-Fondazzjoni Valletta 2018. Sa mill-ewwel ġranet li ħdimna flimkien, deher ċar li Chris kien motivatur u li għalkemm kultant ta’ rasu, kapaċi jisma u jevalwa ideat oħrajn. Chris kapaċi jisma’ iżda kapaċi jinjora u jasal fejn jixtieq jasal biex dak li jkun qed joħlom iseħħ. Mill-bidu deher ċar li Chris kien bniedem tan-nies u li tassew jaf jara ‘l komunità bħala prijorità.
Kien appuntu bis-saħħa ta’ Chris ukoll li waħda mill-akbar ħolmiet li kelli għal Valletta 2018 seħħet. Il-Festa l-Kbira kienet proposta tal-Beltin li stinkajt għaliha tul l-aħħar snin, biss kien hemm numru ta’ ostakli. Bl-avvent ta’ Chris, kif ukoll id-direttriċi Catherine Tabone u c-chairman Jason Micallef, inbidel kollox u kien hemm ftuħ għal din il-ħolma tal-Beltin. Kburi li flimkien ma’ Chris u oħrajn bħal Albert Dimech kont responsabbli sabiex nara li dan seħħ.

Ma’ Chris u d-direttriċi Catherine Tabone waqt waħda mill-laqgħat bi tħejjija għall-Festa l-Kbira

Apparti l-element professjonali ta’ Chris, nixtieq insemmi wkoll dak personali. Chris huwa patrijott kbir, Juventin, iħobb l-fast food, il-festi, il-marċi, id-dokumentarji dwar ġrajjiet kurrenti, il-Jameson bil-Coca Cola u l-Coca Cola. L’hena tiegħu jorganiżża l-praspar u jirrakkonta oħrajn li ħajtu mżewwqa bihom. L’hena tiegħu jinki, jinbex u jidħak dwar dan kollu – anki meta, skonti, ma jkollux biex.

Chris jammira u japprezza t-titli sportivi Beltin :)

Lil Chris sibtu hemm fuq livell personali sa mill-ewwel ġranet. Għalkemm ma naqbilx dejjem miegħu u l-modi tiegħu, naf li dejjem ikollu ntenzjonijiet tajbin. Ġieli l-modi tiegħu ma nkunx qed nistennihom u jirrabjawni jew jaħsduni imma wara telefonata jew żewġ birer, dejjem instab kompromess. L-aħħar każ, ilu biss ġimgħa! Chris huwa dejjem skjett. Ma għandux tidwir mal-lewża. Meta bqajt noħlom għal xi ħaġa u dherlu li kont qed inħabbat rasi ma’ ħajt, qalli u tani r-raġunijiet li sfortunatament irriżultaw veri.

Chris tal-punt. Jibqa’ jsostni xi konvinzjoni minn tiegħu u jista’ mhux jinżel anġlu mis-sema jkellmu, għax ta’ rasu jibqa’. Iva xi drabi jbaqbaqni għax ma nkunx qed nistenna ċertu modi li joħroġ bihom. Fortunatament imma, għandna ħbiberija ta’ rispett reċiproku li tmur lil hinn minn dan kollu.

Fis-6 ta’ April 2018 – Ma’ Chris u uħud mit-tim tiegħu tal-produzzjoni

Chris iħobb il-ħajja u lin-nies. Il-komunità hija tassew prijorità għalih għax hu lest ikun ħabib ta’ kulħadd. Iħobb jiltaqa’ ma’ nies ġodda u f’kemm trodd salib jaqbad l-itwal u l-isbaħ konverżazzjonijiet magħhom. Naf ukoll kemm Chris, għalkemm jipprova ma jurix, huwa bniedem sensittiv. Dejjem lest biex jgħin bil-mezzi u kuntatti kollha tiegħu u dejjem attent sabiex dawk li jkunu miegħu, ikunu rispettati, kemm-il darba jkun ħaqqhom.

Chris jemmen ħafna, żżejjed skont jien, fil-Partit Laburista – u għalkemm ma naqbilx miegħu fuq kif u kemm lest jaqdi lill-Partit, konvint illi anki hawn Chris għandu intenzjonijiet tajbin. Jemmen bil-għama li qed isir progress fil-pajjiż u jixtieq jikkontribwixxi biex dan joktor.

Ma’ Chris waqt il-ħidma għall-ftuħ taċ-ċelebrazzjonijiet għas-sena 2018

Issa ilni snin midħla tal-Birgu. Jekk naf b’persuna waħda li tħobb ‘l Birgu aktar minn Chris u martu, din hija ħabibti Sabrina Carabott. Sfortunatament Sabrina ma għadhiex magħna biss niftakar li meta kont semmejtilha lil Chris, ikkonfermatli imħabbtu lejn il-Birgu. Testimonjanza ċara aktar minn dik ma għandix xi nagħti.

Inħalli f’idejkom il-Ġirbin biex tagħmlu għażliet għaqlin għall-komunità tant sabiħa tagħkom. Chris qarribni sew lejkom u tgħallimt napprezza aktar dak li jsawwarkom. Awguri lilek Chris u lil sħabek il-Ġirbin!

KOBBA | Għeluq

March 17, 2019 | Tberfil

L-Erbgħa li għadda, sieħbi James Vella Clark bgħatli messaġġ sabiex jindikali li kien hemm inervent ta’ Franco Battiato fuq RAITRE. Ma lħaqtx rajtu sfortunatament.

Il-Kobba, il-proġett artistiku ntemm nhar il-Ġimgħa. Imma mhux il-kobba fiha nfisha. Mid-dar tal-ħabib ġdid Antoine Farrugia ħriġt b’bagalja bi ħdax-il biċċa arti. Iżda ħriġt ukoll b’bagalja emozzjonijiet bħal wara vjaġġ twil u emozzjonalment intensiv. Naħseb ħriġt b’aktar linji ta’ spag aħmar jiġru minn qalbi lejn elementi li sawwru dan il-vjaġġ.

Il-Kobba kienet esperjenza ta’ tlett snin ħsieb, kreattività, esperiment, deċiżjonijiet u ħidma. Grazzi kbira lil sieħbi Simon Sultana Harkins li għat-tieni darba kien kuratur ta’ proġett minn tiegħi. Forsi mhux dejjem naqblu fil-metodi u ritmi tagħna iżda fuq kollox hemm sintonija ħelwa li tlaqqagħna f’punt komdu. Ma’ Xmun inħossni komdu ma naqbilx u nisma’ ħsibijiet minn perspettivi opposti.

Mal-kuratur Simon Sultana Harkins waqt l-aħħar serata ta’ KOBBA

Il-Kobba ħaditli ħafna ħin u enerġija. Tatni mħabbiet u serqitomli. Tellgħatni s-sema u sabbtitni fl-infern. Rawwmitni u tnejjket bija. Serqitli nifsi – drabi fi ljieli ta’ mħabba u drabi oħra fi ljieli twal ta’ biki. Kobba għallmitni nċedi aktar u nħalli kollox jitlaq mingħajr ma ngħannaq iżżejjed. Kobba fakkritni li hemm persuni li kapaċi jgħixu f’gidba konsistenti sabiex jissodisfaw is-suppervja filwaqt li oħrajn, kapaċi jibgħatu sms u jiskużaw ruħhom għall-feriti li jkunu ċarrtu f’sider ħaddieħor. Kobba xxennaqni nemmen li tassew teżisti relazzjoni li tista’ tibqa’. Għal dejjem. Imma mhux bil-kliem. Għal dejjem, bla biżgħat u mingħajr ma l-fil aħmar jifga ‘l ħajja mis-suġġetti.

Illum qalb il-ħedla ta’ wara nofsinhar intfajt nara l-programm li kien issuġġerieli James. Lessico Amoroso jismu. Sa mn’alla rajtu llum. Ma tantx hemm kliem biex tiddeskrivi l-ġmiel ta’ dawk l-45 minuta. Tpaxxejt f’sakra ħelwa nisma l-kliem li nemmen fih b’tant saħħa. Kliem profond u xejn fieragħ. Kliem dwar elementi li kontinwament nipprova ngħix kuljum u li Kobba saqsiet dwarhom. L-istil ta’ diskursati li nħobb nisma.

Massimo Recalcati jitkellem dwar l-akbar żewġ gidbiet li qed ngħixu. L-ewwel dik li l-ħajja adulta hija ħajja kapaċi li tkun awtonoma u indipendenti. Li ż-żmien jeżalta l-“jiena”. Meta fi kliem Recalcati, mingħajr “l-ieħor”, il-“jiena” ma jeżistix. Li l-“ieħor” jgħix fil-“jiena”. U l-“jiena” ma hux padrun ta’ daru.

Massimo Recalcati waqt Lessico Amoroso

It-tieni gidba kbira hija li s-salvazzjoni tagħna tinsab fil-poter tal-oġġett u li dan l-oġġett joffri l- possibiltà tal-ġdid. Oġġetti li jwegħduna ferħ u salvazzjoni. Xewqa umana li timbuttana lejn l-akkwist kontinwu. F’dan il-ġenn nitilfu l-element ta’ kura lejn l-“ieħor”. Sfortunatament għext nies mgħarrqa f’din il-ġirja bla nifs lejn infinit giddieb li jnessi l-kobor jew ibeżża’ mill-kobor tal-għotja kompleta tal-imħabba.

Xi ġmiel l-argumenti li l-imħabba tiġġedded fiż-żmien. Kontra kull kuntrarju. L-imħabba bħal fjamma, tiġġedded, tissaħħaħ u tgħix fit-tul. Dejjem ġdida! “Meglio bruciare o durare?” Mhux ser ngħid xejn dwar l-intervent ta’ Roberto Benigni. Nittama biss li ssibu ħin tisimgħuh.

Roberto Benigni

L-għada li Kobba ntemmet, jitfaċċa dan kollu, bħal karru mimli ħjut ħomor, kobob… sabiex naqbeż fihom u bihom ngħix aktar u mmur x’imkien ġdid fejn niskopri relazzjonijiet b’imħabba li taqbad u li ttul. Mħabba vulkan li taħraq kollox u ġġenninni imma wkoll twassalni ngħix il-kwotidjanità f’paċi. Grazzi ta’ dan kollu lil James, li fettillu jaħseb fija b’messaġġ. Illum infetħu toroq ġodda lil hinn mill-Kobba.

Aktar grazzi. Grazzi lil kull min għoġbu jakkwista xi xogħol mill-Kobba u jgħix ftit minn dan kollu miegħi. Grazzi lil min qasam ħsieb jew ftit sekondi miegħi tul is-seba’ waqfiet. Grazzi lil min ma ġiex b’għażla. Grazzi lil min ma fhemx b’għażla. Grazzi lilek Claudia li minħabba fik twieled il-kunċett tal-Kobba. Grazzi Roberta. Grazzi Clint Scerri Harkins li tul dan iż-żmien sibt ħabib intens fik. Grazzi Carl Farrugia. Grazzi lil John Mallia, Edward Bonello, Victor Jacono, Martina Said u Stephanie Fsadni li xerrdu l-Kobba f’distanzi oħra. Grazzi lilkom li ftaħtu l-bieb ta’ djarkom għall-Kobba. Grazzi lill-familja Agius li laqgħu lili għandhom. Grazzi lilek Louise li nsiġt linja ħamra miegħi u dewwaqtni sens tanġibbli u profond għal dawn il-ħsibijiet kollha.

PS. Għal min xtaq ikun jaf minn fejn twieldu t-titli tax-xogħolijiet f’Kobba, hawn huma l-kanzunetti li kkawżawhom

Żewġ Linji

February 9, 2019 | Artistic

(Minħabba kliem espliċitu din l-istorja għandha tinqara biss minn adulti. Is-silta kienet sottomessa għall-pubblikazzjoni Leħen il-Malti 38)

Il-mużika ta’ Tersø tinħass tajba. Kemxejn melankolija imħallta ma’ ħoss elettroniku kontemporanju fakkruh f’Dntel u Meg, li issa kien ilu snin ma jisma’. Il-lingwa Taljana, mużika fiha nfisha. Dejjem saħħritu. Fiha kien isib wens u familjarità. L-istess fid-dawl oranġjo tal-globu li kienet irregalatlu Anna aktar minn għaxar snin qabel.

–

“Aħħ… ħudni qalbi, ħudli kull rokna ta’ ġismi, imma mhux biss. Ippenetrali ruħi u moħħi. Kemm irrid li ntik kollox… ġismi mxennaq għal tiegħek. Maa… ħa nieqaf ara…”

Kienu l-iktar żewġ linji li qara dakinhar mill-pataflun – miktuba fuq kartolini jew fuq messenger – li kienu raddew tama lil qalbu meta kesħet. Taħt kwilt jew tnejn, saqajh ma kienu jisħnu b’xejn – tistħajlu mejjet. Kien entużjast għall-kitba, il-ħsieb u l-poeżija. Spiss kien iwaħħadhom. Kienu jmorru flimkien. Wara l-keded ma’ Roberta, u l-firda li talbitu qabel marret tiddeverti ma’ sħabha, ħafna, inkluż minn dawn tal-aħħar, ferħulu li kien fetaħ moħħu – xi ħaġa li ma seta’ qatt jifhem sew. Qalulu li kienet tifla żgħira, ma tafx xi trid u li ma kellux xi jridha. Minn kollox intqal miegħu dwarha. Bħal imsiemer imsadda, sallbu mħabbtu f’agunija li ħadet ħafna iktar minn tliet sigħat.

Lil Sara kulħadd ferħilha li fl-aħħar intefgħet ma’ xi ħadd subgħajh dritt li tassew ried iħobbha. Hi ddeskrivietu bħala l-bniedem ideali li tkun miegħu: karattru intelliġenti, maħbub min-nies u li jagħti rispett lil kulħadd. Ġuvni gustuż, b’ġisem mislut li kienet issib intriganti. Kienet tħobb tirċievi xi stessu tiegħu fuq soddtu u mhux l-ewwel darba li bis-serqa ħaditlu ritratt ta’ sormu meta kien jintasab għarwien fis-sodda tagħha. Qaltlu li tħobbu u ħeġġitu ma jibżax jerġa’ jibda jħobb huwa wkoll. Wara l-ewwel bewsa tfixklet ftit, iżda l-Erbgħa, quddiem il-kappella ħdejn il-baħar, ħalfet li jkollha x’taqsam miegħu ladarba juriha x-xewqa. U hekk kien. Saħansitra wara ftit ġimgħat sabet il-ħin tħarbixlu lista ta’ karatteristiċi li għalihom kienet bdiet issarraf l-emozzjonijiet bil-kelma “mħabba”.

Dejjem ħolom li jkun ma’ mara żbukkata u senswali, li toħlom f’ħajja kulurita, mimlija avventura u xewqat. Mara li b’wiċċha minn quddiem titolbu jtaqqalha bl-idea li trawwem familja miegħu. In-nisa dejjem esprimew u qasmu miegħu din ix-xewqa iżda Sara, bl-istejjer li ġarrbet u l-modi skjetti tagħha, kienet perfetta. Il-misluta ma’ għoxxha għall-bidu nħasset stramba. Dik il-kemxejn sensazzjoni ta’ metall qisha xekklet il-benna tal-bqija. Imma draha. Qatt ma kien iħoll ilsienu daqs meta kienet tintefa’ għal tulha fuq darha, tfarrad riġlejha u twebblu jikolha. 

Kienet qaltlu li kien ġuvni tajjeb. Mhux twajjeb, mhux iblah, mhux baħnan, iżda tassew tajjeb. Din it-tjubija kienet tgerrixha kultant. Kuntrast mal-attrazzjoni li kellha lejn il-misteru miġbur f’għajnejn Robert. Tħassritu b’għajnejh iżebbġu fid-dmugħ u riedet togħdos sakemm dak il-misteru jissolva. F’daqqa ħasset li lanqas kieku niżel Alla ma kienet tiċħad din ix-xewqa li tkompli fejn ħalliet qabel. Il-kejl li għażlet tul ħajjitha sar metru għat-tajjeb tal-lum. Ma kinetx komda b’min stedinha tgħarbel il-verità. Missierha kien qalbu maqtugħa minnha u bil-mod il-mod beda jagħżel li jidfen lilu nnifsu f’dipressjoni; distanti, fid-dell ta’ ħafna dettall nieqes. L-omertà tan-nies li jgħixu madwarha kienet issikket ir-ruħ.

–

Taħt il-gverta saqajh baqgħu kesħin. L-aħħar xogħol ta’ Dntel għoġbu – ħoss ideali mal-oblivju fid-dipressjoni ta’ missieru u l-memorja mitlufa ta’ nanntu. 

Il-mistoqsijiet kienu jżeffnu f’moħħu, qishom f’żifna tal-Pampalun. Kienet wisq iebsa jara lil dik li kien beda jħobb, titrembel lura f’abbiss li mingħaliha kien ġenna. Kultant kien jiftakar f’meta ħakimha l-vojt, għajnejha tbiegħdu u stednitu ma jaħsibx daqshekk għax hi kienet għala għoxxha minn kulħadd, inkluż minnu. Imma hu ma kienx jaf hekk. Il-forom eżistenzjali li jilbsu ta’ mħabba, ma kienu xejn ħlief ilpup tal-biża’, kliem fieragħ u egoiżmu. Din is-sensazzjoni kienet tkiddu wisq. Ma kienx iħossu kapaċi jaċċetta li bniedem jista’ jiffalsifika lilu nnifsu fl-imħabba. Xtaq kieku jifhem. Xtaq risposti u soluzzjonijiet. Xtaq jemmen li hemm barra jeżisti min jemmen fl-istess imħabba – għal dejjem. Lil nanntu kien jiggustaha minn daqshekk. L-ebda problema ma baqgħet inkwiet għaliha u ngħatat iċ-ċans tgħix il-mument, bla ebda flieles fil-moħħ. Kien jammira l-ubbidjenza tagħha għax anki fl-istat li kienet, tilgħab bil-flixkun li jimita ħoss il-baħar, kellha kapaċità tilqa’, dak li min jieħu ħsiebha kien jagħmlilha, mingħajr ebda protesta jew diżgwid. Meta jżurha beda jaċċetta li jogħdos fil-mistur u jitla’ kuljum, jew kull meta hemm bżonn, għal bikja u nifs minflok jitbaxxa għal żewġ linji.

Tisbita tal-beati paoli

January 25, 2019 | Tberfil

Reġa’ wasal il-25 ta’ Jannar. Miegħu ħafna ħsibijiet u sensazzjonjiet kontrastanti. Qabel l-ewwel ħjiel tal-għodwa, innutajt lil sħabi jippostjaw ritratti marbuta mal-konverżjoni ta’ Pawlu fuq Facebook. Illum għal ħafna Pawlini jiftaħ is-siparju fuq il-festi sbieħ li jġeddulna memorja mgħoddija lilna mingħand missierna, in-nannu u l-bużnannu. Memorja li huma, f’xifer tal-arblu familjari, talbuna nkomplu ngħaddu, kif twassal lilhom.

Filwaqt li nista’ ngħid li Jeremy il-Juventin rebaħ l-isfida għall-isbaħ ritratt, (u hawn se jifraħ li l-Juve jirbħu kollox) ħsibt li jien ta’ Milanist umli, stajt nesprimi ħsibijiet billi nerġa’ inħażżeż erba’ kelmiet minflok.

Fl-2013 u fl-2015 ktibt dwar il-konverżjoni. Kunċett li jaffaxxinani wisq għal raġunijiet li lanqas jien għadni qatt ma għoddejt. Mhux ser nirrepeti dak li kont diġà ktibt.

Ritratt ta’ Jeremy Agius

L-immaġini romantika jew romantiċiżżata ta’ Sawlu jinstabat minn fuq żiemel għalija tfisser li l-konverżjoni mhi xejn ħlief tisbita tal-beati paoli, dlam u nċertezza b’mistoqsijiet bħal “min int?” u “fejn se mmur?”.

Il-konverżjoni tfakkarni fil-bżonn imminenti ta’ umiltà. Il-bżonn li nieqfu nirkbu żwiemel jew nitilgħu fuq pedestalli biex mingħalina naħsbu li sirna xi ħadd importanti u ta’ poter. Kif fakkarni sieħbi Mario lbieraħ, “kulħadd six feet under sejjer”. Illum jew għada.” Konverżjoni hija l-bżonn li nifgaw ix-xewqa spiss ħelwa ta’ dak li fil-verità nafu li huwa tossiku.

Il-konverżjoni tibqa’ tfakkarni, anki meta ma jkollix aptit niftakar, fil-bżonn tat-tjubija – dik li kontinwament teħodni fejn inweġġa’ u ssabbatni bħal dawl jgħammex. Li mhux jien niddeċiedi iżda li b’umiltà nimxi lejn sejħa. Dik li kull bniedem jista’ jsib biss fil-ġewwieni tiegħu u mkien aktar.

J’Alla ma nkunx trux.